مراقبت های حین زایمان

مراقبت های حین زایمان

فرمت: pdf  تعداد صفحات: 17

تغییرات مادری قبل از شروع زایمان

انقباضات رحمی خودبخودی در تمام طول بارداری وجود دارند ولی توسط مادر احساس نمی شوند. با پیشرفت حاملگی قدرت انقباض افزایش مییابد و باعث ایجاد ناراحتی در مادر میشوند. براکسون هیکس لیبر کاذب انقباضات کوتاه و خفیفی هستند که در ناحیه ی تحتانی شکم و کشاله ران احساس می شوند. منجر به دیلاتاسیون سرویکس نمی شوند و با مسکن و هیدراتاسیون و سایر اقدامات برطرف می شوند.

در لیبر حقیقی، انقباضات در فوندوس رحم احساس می شوند و به سمت کمر و پایین شکم انتشار می یابند و با گذشت زمان تعداد و شدت آنها بیشتر می شود.

lightening یا سبک شدن که در اواخر بارداری اتفاق می افتد به دلیل نزول سر جنین به سمت پایین و داخل لگن اتفاق میافتد که باعث تغییر شکل شکم و احساس سبک تر شدن جنین می شود. همچنین قسمت پایین شکم برجسته می شود و به دلیل تحت فشار قرار گرفتن مثانه بیمار دچار تکرر ادرار می شود تنفس بیمار نیز به دلیل کاهش فشار روی دیافراگم بهبود می یابد.

بیمار اغلب دچار ترشحات موکوسی خونی در انتهای بارداری می شود که ناشی از نازک شدن سرویکس و خروج موکوس از غدد اندوسریکال و خونریزی مختصر از عروق کوچک ناحیه می باشد.

FIGURE 1. Mechanism of effacement, dilation, and labor. With continuing uterine contractions, the upper uterus (active segment) thickens, the lower uterine segment (passive segment) thins, and the cervix dilates. In this way, the fetus is moved downward, into, and through the vaginal canal.

در ادامه ی انقباضات رحمی قسمت فوقانی رحم (سگمان اکتیو) ضخیم و سگمان تحتانی (سگمان پاسیو)، نازک می شود و سرویکس دیلاته می شود و جنین به سمت پایین حرکت می کند.

در این مواقع بیمار باید با پزشک خود تماس بگیرد:

1. انقباضات هر ۵ دقیقه یک بار به مدت ۱ ساعت
2. خروج ناگهانی مایع یا نشت مداوم مایع که نشانه ی ROM است.
3. خونریزی واژینال زیاد
4. کاهش حرکات جنین

ارزیابی اولیه حین مراجعه ی بیمار شامل تعیین سن حاملگی بررسی آزمایشات و هیستوری مادر، بررسی عوارض بارداری در مادر، معاینه ی مختصر جنرال و معاینه ی شکم و لگن و سمع قلب جنین بخصوص به دنبال انقباضات می باشد. یک سونوی شکمی جهت تعیین قرار و موقعیت جنین و میزان AF مفید است.

در معاینه ی شکم با مانورلئوپولد قرار جنین، پرزانتاسیون و پوزیشن جنین تعیین می شود.

قرار جنین یعنی موقعیت محور طولی جنین به محور طولی مادر که ۹۹ درصد به صورت طولی و گاهی عرضی یا مایل می باشد.

پرزانتاسیون یعنی عضوی از جنین که در کانال زایمانی در پایین ترین قسمت قرار گرفته است. پرزانتاسیون می تواند سفالیک، بریچ یا شانه باشند.

پوزیشن جنین یعنی عضو نمایش جنین به سمت راست لگن مادر است یا چپ لگن قرار گرفته است. (مثلاً در نمایش ورتکس تعیین می کنیم که اکسپیوت جنین به سمت راست یا چپ یا بالا و یا پایین نسبت به لگن قرار گرفته است).

در شکل پایین پوزیشن های مختلف سر در پرزانتاسیون ورتکس به خوبی نمایش داده شده است.

به زبان ساده تر:

• (OP (occiput posterior : یعنی اکسیپوت جنین به سمت پشت مادر و صورت جنین به سمت شکم مادر نگاه می کند.
• (occiput anterior) OA: برعکس OP است.
• (ROP (right occiput posterior: یعنی جنین OP است ولی اکسیپوت جنین متمایل به سمت راست مادر است.
• (LOP (Left occiput posterior: یعنی جنین OP است ولی اکسیپوت جنین متمایل به چپ مادر است.
• (Left Occiput Transverse) LOT: یعنی اکسیپوت جنین کاملا سمت چپ مادر است (صورت جنین به سمت راست نگاه می کند)
• (ROT (Right Occiput Transverse: برعکس LOT است.
• (LOA (Left Occiput Anterior: یعنی جنین OA است ولی اکسیپوت جنین به سمت چپ مادر متمایل است. (ROA (Right Occiput Anterior: یعنی جنین OA است ولی اکسیپوت جنین به سمت راست مادر متمایل است.

FIGURE 2. Various positions in vertex presentation. LOP, left occiput posterior; LOT, left occiput transverse; LOA, left occiput anterior; ROP, right occiput posterior; ROT, right occiput transverse; ROA, right occiput anterior

مانور چهارگانه ی لئوپولد

در مانور اول، عضوی که در فوندوس رحم است تعیین می شود. نحوه ی افتراق سر از باسن این است که باسن بزرگتر و با حدود نامشخص تر است.

مانور دوم: جهت تعیین موقعیت اندام ها است. از یک دست جهت ثابت نگه داشتن جنین استفاده می شود و دست دیگر جهت لمس ستون فقرات یا اجزای مختلف متحرک که مطرح کننده ی دست ها و پاها می باشد به کار میرود به این ترتیب مشخص می شود که پشت جنین و اندام های جنین در کدام سمت مادر قرار دارند.

مانور سوم: جهت تعیین عضو بالای سمفیز پوبیس مادر و میزان نزول عضو نمایش است. اگر در لمس سوپراپوبیک عضو نمایش از سمفیز گذر کرده باشد، مطرح کننده ی نزول است.

در مانور چهارم: برجستگی سفالیک سر جنین لمس می شود و وضعیت فلکسیون یا اکستانسیون سر جنین نسبت به بدن و نزول سر به موقعیت صفر بررسی می شود. اگر برجستگی سفالیک به راحتی لمس می شود یعنی ورتکس به موقعیت صفر نزول نکرده است. در مانور اول تا سوم، معاینه کننده به سمت مادر قرار می گیرد. در مانور چهارم معاینه کننده پشت به می ایستد.

معاینه ی واژینال

جهت تعیین افاسمان و دیلاتاسیون سرویکس انجام میشود در PPROM و جفت سر راهی یا خونریزی واژینال از این معاینه اجتناب می شود. افاسمان نازک شدن سرویکس از ضخامت cm ۲ تا یک لبه ی نازک کاغذی است که به صورت درصد بیان می شود.

اگر سرویکس دچار افاسمان نشده باشد باید موقعیت آن نسبت به واژن به صورت قدامی میانی خلفی بیان شود. سرویکس قدامی راحت تر از خلفی دچار افاسمان می شود.

FIGURE 4. Effacement and dilation

دیلاتاسیون : میزان باز شدن دهانه ی رحم که به سانتیمتر بیان می شود

Station (ایستگاه) جنین عبارتست از سطح عضو نمایش جنین در کانال زایمان نسبت به خارهای ایسکیال

اگر عضو نمایش در سطح خار ایسکیال باشد، station صفر در نظر گرفته میشود. سطوح بالاتر از خار ایسکیال به ترتیب ۱ تا ۵ و سطوح پایین تر از خار ایسکیال به ترتیب +۱ تا ۵+ در نظر گرفته می شوند. زمانی که سر جنین از مدخل واژن قابل رؤیت باشد ایستگاه ۵ است. آنگاژمان به حالتی گفته میشود که موقعیت سر جنین در station صفر قرار بگیرد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ اختلالات ژنتیک در مامایی و ژنیکولوژی

⇐ فیزیولوژی مادری – جنینی

⇐ دانلود کتاب جامع مامایی بیماریهای زنان