پرستاری سالمندان (آب و الکترولیت)

پرستاری سالمندان (آب و الکترولیت)

فرمت: pdf  تعداد صفحات: 30

آب و الکترولیت ها:

۱. مقدار و ترکیب مایعات بدن: قسمت عمده بدن انسان را آب تشکیل می دهد (حدود ۶۰٪ وزن بدن در نوزادان درصد بیشتری از وزن بدن را آب تشکیل می دهد. مایعات بدن بطور کلی به دو قسمت عمده تقسیم می شوند:

1. مایعات داخل سلولی
2. ICF مایعات خارج سلولی ECF

نکته: مایعات داخل سلولی ۲/۳ کل مایعات بدن و خارج سلولی ۱/۳ کل مایعات بدن است.

مایعات خارج سلولی خود به ۳ دسته تقسیم می شوند:

1. مایعات داخل عروقی پلاسما و خون حدود ۵ لیتر البته در بالغین و بزرگسالان
2. مایعات بینابینی
3. مایعات ترانس سلولار شامل سینوویال، داخل چشم، پریکارد، پلور

جابجایی مایع به فضای سوم:

هر زمان که مایعات بدن به داخل فضایی انتقال پیدا کنند که در دسترس تبادل مایع (بین عروق و بافت بینابینی و داخل سلولی) نباشد اصطلاحا گفته می شود که مایع به فضای سوم جابجا شده است. مثلا در آسیب، سوختگی، خونریزی شدید داخل مفاصل و داخل حفرات بدن.

علایم جابجایی مایع به فضای سوم: کاهش برون ده ادراری علیرغم مایع درمانی کاهش CVP، ادم، افزایش وزن، عدم تعادل بین دریافت و دفع مایعات و روی هم خوابیدن وریدهای ژوگولار گردنی.

تعاریف

اسمولالیتی: تعداد اجزای حل شده در واحد یا حجم مشخص مایع (مثلا یک لیتر) است.

فشار انکوتیک: نیرویی که توسط فشار اسموتیک پروتیین ها (آلبومین و…) اعمال می شود و سبب حفظ آب می شود.

پدیده اسمز: عبارتند از انتقال آب از خلال یک پرده با غشا نيمه تراوا در جهت غلظت بیشتر (به شرط اینکه پرده نیمه تراوا نسبت به یون ها غیرقابل نفوذ باشد). مثلا در استفاده از مانیتول برای دیورز، در کلیه ها وقتی الکترولیت ها تغلیظ می شوند مایع از داخل عروق به داخل توبول ها می آید.

فیلتراسیون: عبارتند از خروج مایع و الکترولیت ها از داخل مویرگ ها بعلت فشار سرخرگی هیدرواستاتیک.

انتشار یا دیفوزیون: عبارتست از انتقال یون ها از محیط با غلظت بیشتر به محیط با غلظت کمتر.

ترکیب الکترولیت های مایعات بدن:

A. داخل سلولی:

• I. کاتیون ها: بار + دارند. در داخل سلول مهم ترین کاتیون پتاسیم است.
• II. آنیون ها: بار – دارند. در داخل سلولی مهم ترین ها فسفات ها، سولفات ها و سپس پروتیین ها است.

B. خارج سلولی:

• I. کاتیون ها: که مهمترین آن سدیم است.
• II. آنیون ها: که مهمترین آنیون ها کلر و سپس بی کربنات است.

پمپ سدیم پتاسیم: پمپی است که در دیواره سلولهای بدن قرار دارد وظیفه این پمپ انتقال سدیم و پتاسیم در خلاف گرادیان غلظتی است یعنی با هر بار فعال شدن این پمپ دو یون پتاسیم بداخل سلول و سه یون سدیم به خارج سلول انتقال پیدا می کند.

نکاتی پیرامون مایع درمانی:

نکته: در صورت عدم وجود عوارض، آنژیوکت هر ۷۲ ساعت و ظرف محلول هر ۲۴ ساعت، ست سرم هر ۷۲-۴۸ ساعت، ست تزریق خون با هر تزریقو ست تزریق لیپید هر ۲۴ ساعت بایستی تعویض شود. تزریق آب خالص (آب آزاد) به درون رگ سبب لیز گلبولهای قرمز می شود.

کاتتر شماره ۲۰-۲۲ برای اکثر مایعات، کاتتر شماره ۱۶ برای محلول های سوزاننده یا چسبناک و کاتتر شماره ۱۸ برای ترانسفوزیون خون استفاده می شود.

عوارض سیستمیک مایع درمانی:

1. بیش بار حجمی که عوارضی از قبیل ادم ریه و CHF می دهد. مراقبت های پرستاری شامل کنترل V/S و وضعیت High-fowler می باشد.
2. آمبولی هوا که علائم به شکل تنگی نفس و سیانوز، هیپوتانسیون، تاکیکاردی، کاهش هوشیاری، درد قفسه سینه، شانه و پشت ایجاد می کند که بیمار را تا مرحله شوک و مرگ تهدید می کند. اقدام پرستاری شامل قطع انفوزیون، وضعیت به پهلوی چپ با سر پایین، و وضعیت ترندلنبرگ می باشد.
3. عفونت خونی

عوارض موضعی مایع درمانی:

1. فلبيت: التهاب دیواره سیاهرگ ها ( گرمی ، تورم و قرمزی) 2)
2. ترومبوفلبیت: وجود لخته و التهاب در دیواره سیاهرگ 3)
3. هماتوم: نشت خون به بافت های اطراف، مراقبتهای پرستاری: ابتدا کیسه یخ بمدت ۲۴ ساعت سپس کیسه آب گرم. 4)
4. لخته شدن رگ

راه های جذب و دفع آب و الکترولیت ها:

١- راه های جذب عبارتست از:

• مصرف خوراکی یا نوشیدن مایعات
• دریافت سیاهرگی
• دریافت با NGT

۲- مسیرهای اتلاف آب و الکترولیت ها به ترتیب عبارتند از:

• کلیه ها: که روزانه حدودlit ۱-۲ مایع در افراد بالغ دفع می شود.
• پوست: که حدود ml ۶۰۰ مایع در شبانه روز از طریق تعریق اتلاف می شود البته این اتلاف بستگی به شرایط آب و هوایی دارد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ سالمندی و رسانه های اجتماعی در پاندمی کرونا ویروس

⇐ سرمایش و گرمایش در سالمندان