مواد زائد خطرناک
مواد زائد خطرناک
مواد زائد خطرناک
فرمت: pdf تعداد صفحات: 65
فهرست:
- مقدمه
- تعریف مواد زائد خطرناک
- دسته بندی مواد زاید خطرناک
- پسماندهای خطرناک خانگی
- مدیریت مواد زاید خطرناک
- منابع
این پست بروزرسانی شد و فایل کلیات مواد زاید خطرناک با موضوعات زیر پیوست شد
مقدمه
کلمه «مواد زاید خطرناک» عمدتا از سال ۱۹۷۰ مورد استفاده قرار گرفت. قبل از آن به جای مواد خطرناک از برخی واژه ها نظیر «فاضلاب صنعتی» و یا «مواد زاید شیمیایی» استفاده میشد. تعاریف زیادی در خصوص مواد زاید خطرناک وجود داشته و سازمان های مختلف، تعاریف گوناگونی از آن ارائه نموده اند. به عنوان مثال در دسامبر ۱۹۸۵، برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (United Nation Environmental Program UNEP) «مواد زاید خطرناک» را به صورت زیر تعریف نمود:
مواد زاید خطرناک به مواد زاید اعم از جامد، لجن، مایع و گاز موجود در مخزن، به جز مواد رادیواکتیو و عفونی اطلاق می شود که دارای فعالیت شیمیایی، سمیت، خاصیت انفجاری، خورندگی و یا سایر ویژگی هایی است که برای سلامتی انسان یا محیط زیست، چه به صورت تنها و یا هنگامی که با سایر مواد زاید مخلوط گردند، ایجاد خطر نماید.
میزان تولید مواد زاید خطرناک در طی چند دهه اخیر، رشد بسیار فزاینده ای داشته است. از سال ۱۹۸۰ به بعد مدیریت مواد زاید خطرناک، یکی از مهمترین مسائل روز در کشور آمریکا بوده؛ به طوری که طی دو هفته گذشته در حدود ۵۰٪ از بازار مربوط به کل مسائل زیست محیطی را به خود اختصاص داده است. دلیل اصلی این امر را می توان به حساسیت و افزایش آگاهی های مردم در ارتباط با خطرات ناشی از این مواد مرتبط دانست. عوارض ناشی از استفاده DDT، مشکل جیوه و کادمیوم در ژاپن و مشکلات به وجود آمده توسط برخی مواد شیمیایی نظیر ,PCB، دی اکسین و سایر مواد شیمیایی در کشورهای مختلف دنیا نمونه ای از اثرات زیانبار ناشی از عدم توجه به این گروه از مواد می باشد. نمونه بارز عدم توجه به مواد زاید خطرناک در فرایند تولید، فاجعه انفجار راکتور و نشت ماده بسیار خطرناک متیل ایزوسیانات در بوپال هندوستان بوده است.
تجربیات مختلف در تعدادی از کشورهای توسعه یافته نشان میدهد که حذف اثرات زیان بار ناشی از پخش مواد زاید خطرناک و پاکسازی محیط، به مراتب پرهزینه تر از اعمال مدیریت صحیح در جلوگیری از آن می باشد. برای مثال در ایالت متحده، هزینه پاک سازی و حذف مواد زاید خطرناک که به صورت اصولی و صحیح مدیریت نشده اند، بین ده تا صد مرتبه پر هزینه تر از مدیریت صحیح اولیه آنها برآورد گردیده است.
امروزه به توجه به خطرات ناشی از مواد زاید خطرناک، ضرورت قانون گذاری در خصوص این مواد توسط دولت مردان کشورهای مختلف اعم از کشورهای توسعه یافته و یا در حال توسعه به شدت احساس شده است. به عنوان نمونه کنگره آمریکا، ادارات محلی و ایالتی و همچنین ادارات ملی را مجبور به بررسی و قانون گذاری در ارتباط با مواد زاید خطرناک از بدو تولد تا مرگ» در دو زمینه مختلف به شرح زیر نموده است:
- مدیریت مواد زاید خطرناکی که در حال حاضر تولید می شوند؛
- احیاء و بازسازی زمین های آلوده شده.
در سال ۱۹۷۰، کنگره آمریکا مواد زاید خطرناک را در محدوده قوانین مواد زاید جامد در نظر گرفت. پس از آن سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا (EPA)، طی گزارش به کنگره در سال ۱۹۷۳، اهمیت مسئله مواد زاید خطرناک و نامناسب بودن روش های دفع آن را ارائه داد.
در نهایت کنگره، قانون حفاظت منابع و بازیافت (RCRA) را در سال ۱۹۷۶ برای اولین بار تصویب نمود. در این قانون اگرچه عمدتا روی احیاء و بازیافت مواد زاید جامد بحث میشد؛ ولی در بند «C » آن به مواد زاید خطرناک نیز پرداخته شد.
همزمان با ایالات متحده، سایر کشورهای توسعه یافته نیز شروع به تصویب قوانینی در خصوص مواد زاید خطرناک نموده که از آن جمله می توان به قانون دفع مواد سمی سال ۱۹۷۲ در کشور انگلستان اشاره نمود. قوانین مشابهی در کشورهای دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان و هلند نیز قبل از سال ۱۹۸۰ به تصویب رسیده است. همچنین در سال ۱۹۷۸ جهت یکنواخت سازی مدیریت مواد زاید خطرناک و سمی، کشورهای اروپایی فعالیت هایی را آغاز نمودند.
تعریف مواد زاید خطرناک
ماده زاید خطرناک چیست؟ تعاریف زیادی از مواد زاید خطرناک در سال های اخیر توسط سازمان های مختلف مانند سازمان بهداشت جهانی ارائه شده که می توان در مجموع آنها را به دو گروه «کلی» و «کاربردی» طبقه بندی نمود. در تعاریف «کلی» ارائه شده توسط محققین علوم محض، تعریف بسیار کلی و عمومی از مواد زاید خطرناک دیده میشود. در این مورد به عنوان نمونه می توان به تعریف سازمان بهداشت جهانی اشاره نمود. بر اساس این تعریف، مواد زاید خطرناک موادی هستند که:
الف) خطرات کوتاه مدتی همچون سمیت حاد از طریق بلعیدن، تنفس، جذب در پوست، تماس با چشم و پوست، خورندگی، آتش سوزی و یا انفجار ایجاد نمایند.
ب) باعث ایجاد خطرات بلند مدت زیست محیطی شامل سمیت مزمن در اثر تماس مکرر و سرطان زایی شوند و یا دارای پایداری زیاد در مقابل فرایندهای حذف سمیت مانند تجزیه زیستی بوده و بتوانند ایجاد آلودگی در آبهای سطحی و زیرزمینی نماید و یا باعث اعتراض مردم از جنبه «زیبا شناختی» مانند به وجود آوردن بوهای زننده و نامطبوع گردند.
همانطور که اشاره شد این تعریف، بسیار کلی و غیر کاربردی می باشد. لازم به ذکر است که تعریف های «کاربردی» عمدتا توسط مدیران و مهندسانی که با مواد زاید خطرناک سر و کار دارند، ارائه شده و عموما جنبه های عملی تری دارند. به عنوان مثال «قانون بازیافت و حفاظت آمریکا (RCRA)»
مواد زاید خطرناک را به صورت زیر تعریف نموده است:
مواد زاید خطرناک به مواد زاید جامد و یا ترکیبی از آنها اطلاق می گردد که به لحاظ مقدار، غلظت و یا خصوصیات فیزیکی و شیمیایی یا عفونی ممکن است:
- باعث افزایش مرگ و میر و یا افزایش بیماری های جدی برگشت ناپذیر و یا بیماری ناتوان کننده برگشت پذیر شوند.
- هنگامی که به درستی تصفیه، نگهداری، حمل و نقل و یا دفع نشود، باعث ایجاد خطر فوری و یا بالقوه ای در سلامت انسان و یا محیط زیست انسان شوند.
اگرچه در این تعریف، از واژه مواد زاید جامد استفاده شده ولی این مفهوم در برگیرنده مواد نیمه جامد (مثل لجن های صنعتی)، مایعات و همچنین گازهای موجود در مخازن نیز می گردد. همچنین در این قانون، زباله های رادیواکتیو و عفونی مدنظر نبوده، زیرا مدیریت این مواد در سایر بندهای قانون مذکور مورد توجه قرار گرفته است.
یکی دیگر از تعاریف مهم مواد زاید خطرناک، تعریفی است که در سال ۱۹۸۵ توسط محیط زیست سازمان ملل ارائه گردیده است. بر اساس این تعریف مواد زاید خطرناک به مواد زایدی (اعم از جامد، لجن، مایع و گاز موجود در مخزن) به جز مواد رادیواکتیو و عفونی اطلاق می شود که دارای فعالیت شیمیایی، سمیت، خاصیت انفجاری، خورندگی و یا سایر ویژگی هایی بوده که برای سلامتی انسان یا محیط زیست، به صورت تنها و یا هنگامی که با سایر مواد زاید مخلوط گردند؛ ایجاد خطر نماید.
دسته بندی مواد زاید خطرناک
با توجه به اهمیت طبقه بندی مواد زاید خطرناک در این بخش، مهمترین دسته بندی های موجود که عمدتا مربوط به کشورهای پیشرفته می باشد؛ ارائه شده است:
طبقه بندی در ایالات متحده آمریکا
دسته بندی مواد زاید خطرناک در ایالات متحده آمریکا عموما بر اساس دو روش صورت می گیرد. در روش اول، از طریق آزمایشات معینی، مشخص می شود که آیا ماده مورد نظر در دسته مواد زاید خطرناک قرار می گیرد یا خیر؟ بر اساس موادی که دارای ویژگی های زیر باشند، جز مواد زاید خطرناک محسوب می شوند؛
۱- خورندگی (مواد زایدی که شدیدا اسیدی یا قلیایی هستند): مواد زایدی که pH آنها زیر ۲ و یا بالای ۱۲/۵ باشد و بتوانند باعث ایجاد خوردگی در فولاد، با سرعت بالاتر از ۰٫۲۵ اینچ در هر سال شوند.
ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و ...
حتما بخوانید:
⇐ قوانین و مقررات مرتبط با مواد زائد و پسماندها
⇐ اهمیت بهداشتی و اقتصادی آلودگی آب، خاک و هوا و بیماری های مرتبط با مواد زائد
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.