کلیات انتقال آب

کلیات انتقال آب

فرمت: pdf  | تعداد صفحات: 19

فهرست:

• مقدمه
• شیرهای تخلیه رسوبات
• شیر فلکه (قطع و وصل)
• ضریب ظرفیت آبرسانی
• ظرفیت لوله انتقال و قطر آن
• آزمایش فشار و نشت
• گندزدایی لوله
• حوضچه زانویی ها و خم های طول مسیر
• سرعت جریان آب در خط انتقال و شبکه توزیع
• انتخاب جنس لوله
• تهیه ترانشه
• لوله گذاری
• فشارشکن
• طول معادل اتصالات و شیرآلات
• افت های جزئی یا موضغی
• مکانیسم های انتقال آب

مقدمه

با توسعه و گسترش شهرها و افزایش نیازمندی های آبی أن به مرور کیفیت و کیمت منابع مورد استفاده حال نامطلوب گردیده و مسئولین تأمین آب شهرها باید در جستجوی کشف و توسعه منابع دورتر باشند. پس از انتخاب منشأ آب، لازم است که به کمک نقشه های ۱:۵۰۰۰۰ موجود و با نقشه هایی که به منظورهای دیگر تهیه شده است مسیرهای ممکن انتقال بررسی شود و بهترین گزینه انتخاب گردد. در هر صورت ملاحظات اصلی که در انتخاب مسیر انتقال بایستی مدنظر قرار بگیرند عبارتند از:

1. بررسی امکان استفاده از کوتاه ترین مسیر و در نتیجه نیاز به کمترین طول لوله و کمترین راه دسترسی. این نکته هم از نظر فنی و هم از لحاظ اقتصادی حائز اهمیت است. با توجه به اینکه بیشترین هزینه های خطوط انتقال مربوط به خرید، کارگذاری و حمل و نقل لوله ها است، بایستی کوتاه ترین مسیر انتخاب شود. بنابراین در مطالعه مسیر، پیمایش مسیر و بازدید آن بسیار ضروری است.
2. بررسی امکان استفاده از راههای موجود برای راه دسترسی در مرحله اجرای کار و سپس برای بهره برداری و نگهداری خط لوله. لذا مسير تا حد ممکن باید در نزدیکی راههای موجود در منطقه باشد.
3. انتخاب منبع أب: منابعی بایستی انتخاب شوند (سطحی یا زیرزمینی که از لحاظ کمی، جوابگوی نیازهای مربوطه باشند).
4. اجتناب از مسیرهای لجنی و سنگی که هزینه اجرای کار را زیاد میکند و دوری از مسیرهای دارای پستی و بلندی های زیاد که مستلزم کاربرد شیر و اتصالات زیاد است.
5. اجتناب از مسیرهایی که نیازمند حفر ترانشه های عمیق است، زیرا در بسیاری از مواقع که انتقال به کمک نیروی ثقل انجام می پذیرد برای احتراز از برخورد خط پیزومتر فشار با سطح زمین لازم است ترانشه عمیق شود.
6. اجتناب از مسیرهایی که نیاز به تخریب تأسیسات و ابنیه موجود دارد و یا لازم است از اراضی مردم خریداری شود و یا حق عبور کسب گردد.
7. انتخاب مسیری که بتوان به اجتماعات دیگر در صورت وجود آب کافی در منشا از طریق همین خط انتقال آبرسانی نمود.

مسلم است که تمام محاسن در یک مسیر انتخابی جمع نخواهد شد و طراح لازم است براساس مبانی و معیارهای حاکم برطرح، مسیر مناسب را انتخاب کند در صورتی که مسیر خط لوله انتقال آب به رودخانه های فصلی و یا دائم برخورد می کند، طراح باید ابتدا با توجه به سطح حوزه آبگیر نسبت به محل عبور و مشخصات نزولات آسمانی و میزان سیلاب حاصل از آن و جنس مطالح كف بستر رودخانه، سرعت جریان و ارتفاع أب و عمق تعلیق را تعیین نماید.

در مرحله دوم امکانات عبور لوله از زیر بستر رودخانه و یا به کمک پل از بالای سطح آب باید مورد مطالعه قرار گیرد و با توجه به مشکلات اجرایی، هر دو راه حل و تسهیلات آن در مرحله بهره برداری نحوه عبور از رودخانه انتخاب گردد.

توجه به پستی و بلندی های مسیر از جمله نکات حائز اهمیت می باشد. حتما می بایستی یک نقشه برداری دقیق از منقطه صورت پذیرد و پروفیل خط انتقال (پروفیل طولی) در طول مسیر رسم شود و وضعیت انرژی موجود در سیستم و خط شیب هیدرولیکی در مقایسه با مسیر خط لوله ترسیم شود تا مشکلاتی از نظر هیدرولیکی در طول کار یا بهره برداری ایجاد نشود. در شکل یک مشکلی برای انتقال آب وجود ندارد، اما در شکل شماره دو چون خط شیب هیدرولیکی خط لوله را قطع می کند، آب پایین نمی آید. فاصله ای که بین خط شیب هیدرولیکی و خط لوله وجود دارد به عنوان انرژی موجود در سیستم منظور می شود، که اگر خط لوله را قطع کند انرژی صفر و اگر لوله نسبت به خط شیب هیدرولیکی بالاتر باشد، انرژی منفی خواهد بود.

خط انتقال آب

شکل1: خط انتقال آب سطح شیب دار

قطع کردن خط انتقال توسط شیب هیدرولیکی

شکل 2: قطع کردن خط انتقال توسط شیب هیدرولیکی

نکته: همیشه خط لوله باید پایین تر از خط شيب هیدرولیکی باشد، اما نکته حائز اهمیت آن است که تا ارتفاع ۳ متری (اختلاف ارتفاع خط لوله نسبت به خط شیب هیدرولیکی) امکان انتقال آب وجود دارد.

در مسير خط انتقال ممکن است اجتماعاتی وجود داشته باشند، که در این رابطه بایستی در فاز یک طرح، مطالعات کافی انجام شود، چرا که این اجتماعات ممکن است به طور غیرقانونی اقدام به برداشت آب از مسیر خط انتقال کنند و این مسئله هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ فنی برای شبکه زیان آور است. برای رفع این مشکل می توان آب اجتماعات بین راهی را تأمین نمود و مقداری آب را در فاز یک به این اجتماعات اختصاص داد.

در طرح های تأمین آب شرب که هم تصفیه لازم است و هم انتقال، همیشه این سئوان مطرح می شود که آیا باید ابتدا آب را تصفیه نمود و سپس وارد خط انتقال کرد و یا محل تصفیه خانه را در انتهای خط لوله و در نزدیکی محل مصرف قرار داد. اگرچه طراحان اغلب حالت دوم را مدنظر قرار می دهند، لیکن بهتر است با توجه به محاسن و معایب هرکدام و ضرورت و مشخصات طرح خاص مورد نظر این تصمیم گرفته شود. این ضرورتها عبارتند از:

1. هر چه تصفیه خانه به محل مصرف نزدیکتر باشد، دارای امتیازات بیشتری است که از اهم آن تأمین راحت تر نیروی انسانی ماهر، چه به صورت موقت و چه به صورت دائم برای خدمات فنی و اداری تصفیه خانه است.
2. چون هر خط لوله انتقال علاوه بر نشت کم و زیاد ولی دائمی از آن ممکن است به دلایل مختلف دچار شکستگی گردد و ساعاتی آب از آن تخلیه گردد، بنابراین انتقال آب خام اقتصادی تر است و لذا از این جهت هم پیش بینی تصفیه خانه در انتهای خط انتقال منطقی تر است.
3. در صورتی که مسیر خط انتقال طولانی است و در بین راه اجتماعاتی وجود دارند که لازم است به آنها آبرسانی شود، بهتر است در محاسبات منظور شده و در این صورت صلاح است که تصفیه خانه در ابتدای خط انتقال قرار گیرد. در شرایطی ممکن است ضرورت داشته باشد که مراحلی از تصفیه را در ابتدای خط انتقال و مراحلی را در انتهای خط لوله انتقال انجام داد و لذا آب نیمه تصفیه شده را منتقل نمود. در مواردی به هرحال ضروری است که تصفیه اولیه (حذف جامدات معلق) قبل از انتقال انجام گیرد و حال با کمی توسعه می توان تصفیه کامل شیمیایی را انجام داد.
4. در صورتی که امکان توسعه منابع آب دیگر در آینده در بین راه مسیر خط انتقال وجود دارد و یا محتمل است، بهتر است که تصفیه خانه در انتهای خط لوله قرار گیرد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ گزینه های مختلف انتقال آب و ضربه قوچ

⇐ مطالعات جمعیتی طرح های انتقال و توزیع آب

⇐ انتقال و توزیع آب آشامیدنی