پسماندهای بیمارستانی

پسماندهای بیمارستانی

فرمت: pdf  تعداد صفحات: 37

فهرست:

• مقدمه
• اهمیت مواد زاید مراکز بهداشتی و درمانی
• خطرات بهداشتی عدم کنترل زباله های بیمارستانی
• تقسیم بندی زباله های بیمارستانی
• مقررات بین المللی
• قوانین و مقررات زباله های بیمارستانی در ایران
• مسئولیت کارشناس بهداشت محیط بیمارستان
• روش های مدیریت زباله های بیمارستانی
• مراحل مختلف مدیریت پسماندهای بیمارستانی
• بازیافت و دفع زائدات بیمارستانی
• روش های دفع نهایی زباله های بیمارستانی در کشورهای جامعه اروپا
• منابع

مقدمه

به کلیه زایدات ناشی از درمان و تیمار بیماران و سایر اعمالی که با آن در ارتباط می باشد، اصطلاحا مواد زاید بهداشتی درمانی گفته می شود که ممکن است برای اشخاصی که در تماس با آنها هستند خطرناک بوده سبب ایجاد عفونت شود. به همین خاطر ضروری است توجه زیادی به مدیریت و دفع بهداشتی و اصولی این پسماندها شود. بیمارستان ها، درمانگاه ها، کلینیک ها، مطب پزشکان، مراکز تحقیقاتی پزشکی، داروخانه ها و خانه های سالمندان از منابع تولید مواد زاید شهری به شمار می روند.

از آنجایی که مراکز بهداشتی درمانی و درمانگاه ها در تمامی شهرها و روستاهای کشور پراکنده می باشند لذا مواد زاید بهداشتی درمانی ناشی از فعالیت این واحدها در تمام نقاط شهری و روستایی و حتی داخل خانه ها (خود درمانی افراد) تولید می شوند. اختلاط این زباله ها با سایر زباله های خانگی تولید شده نه تنها موجب انتشار عوامل بیماری زا شده و سلامت شهروندان را با خطر جدی مواجه می کند بلکه در محل های دفن نیز محیط زیست را آلوده می کند و همچنین امکان بازیافت و پردازش دیگر مواد زاید را غیرممکن می سازد. در بخش های مختلف مراکز بیمارستانی از شیوه های متفاوتی (مثل شیمی درمانی، دیالیز، جراحی ترمیمی، بیوپسی و قطع اندام های داخلی بدن، آزمایش های شیمیایی و میکروبیولوژیکی مختلف، کبالت تراپی و غیره) برای درمان بیماران استفاده می شود. رعایت اصول بهداشت محیط توسط پرسنل بیمارستان و اعمال مدیریت صحیح و اصولی مواد زاید بیمارستانی به منظور درمان بیماران و جلوگیری از انتقال و شیوع بیماری های عفونی و خطرناک به محیطهای شهری، از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.

مواد شیمیایی در بخش های مختلف مراکز بهداشتی درمانی مصرف می شوند. با کشف روش های جدید و نوظهور درمان بیماران بیش از پیش بر تعداد این مواد افزوده می شود که تولید پسماندهای شیمیایی خطرناک را می نمایند که اینگونه زباله ها حاوی مقادیر زیادی مواد Hazardous Chemical) (Waste شیمیایی هستند و چون بر محیط زیست و سلامت انسان اثرات مخربی بر جای می گذارند، دارای اهمیت باشند. از حدود ۷۰۰ نوع ماده شیمیایی مورد استفاده در مراکز بهداشتی درمانی و بیمارستان ها، برآورد شده که ۳۵۰ نوع آنها خطرناک، ۳۰۰ نوع غیر سمی و ۵۰ نوع بی خطر می باشد. مقدار قابل ملاحظه ای از این مواد بعد از مصرف به عنوان مواد زاید بیمارستانی به همراه زباله های بیولوژیکی و رادیوایزوتوپ جمع آوری می شوند.

زباله های بیمارستانی دارای شرایط مدیریت ویژه ای همانند زباله های خطرناک می باشند، به گونه ای که نباید آنها را مخلوط با سایر زباله های خانگی دفع نمود. با کمک یک برنامه منسجم و اعمال مدیریت صحیح در جمع آوری زایدات بیمارستانی از بخش های بیمارستان و نگهداری در محل ذخیره موقت، می توان بخش بزرگی از زباله های بیمارستانی را همانند زباله های خانگی مدیریت نمود.

در بررسی های انجام شده مشخص شده است که در بسیاری از مناطق کشور زباله های بیمارستانی را همراه با زباله های خانگی دفن می کنند که در این صورت ممکن است منابع آب سطحی و زیرزمینی آلوده شده و سلامت انسان ها، دامها و اکوسیستم طبیعی در خطر می افتد.

پسماند: به مواد جامد، مایع، گاز (غیر از فاضلاب) گفته می شود که به طور مستقیم و غیر مستقیم حاصل از فعالیت انسان بوده و از نظر تولید کننده زاید تلقی می شود که شامل پنج گروه ذیل می باشند:

پسماندهای عادی، پزشکی (بیمارستانی)، ویژه، کشاورزی و پسماندهای صنعتی

پسماندهای عادی:

به کلیه پسماندهایی گفته می شود که به صورت معمول از فعالیت های روزمره انسان ها در شهرها، روستاها و خارج از آنها تولید می شود. از قبیل زباله های خانگی و نخاله های ساختمانی و غیره.

پسماندهای پزشکی (بیمارستانی):

به کلیه پسماندهای عفونی و زیان آور ناشی از بیمارستان ها، مراکز بهداشتی، درمانی، آزمایشگاه های تشخیص طبی و سایر مراکز مشابه گفته می شود. سایر پسماندهای خطرناک بیمارستانی از شمول این تعریف خارج است.

پسماندهای ویژه:

به کلیه پسماندهایی گفته می شود که به دلایل بالا بودن حداقل یکی از خواص خطرناک از قبیل سمیت، بیماری زایی، قابلیت انفجار یا اشتغال، خورندگی و مشابه آن به مراقبت ویژه نیاز داشته باشند و آن دسته از پسماندهای پزشکی که نیاز به مدیریت خاص دارند، جزء پسماندهای ویژه محسوب می شوند.

پسماندهای کشاورزی:

مواد زاید حاصل از فعالیت های کشاورزی نظیر پرورش و برداشت محصولات کشاورزی، تولید شیر، تولید و پرورش حیوانات، کشتارگاه ها، چراگاه ها و غیره را پسماندهای کشاورزی ( Agricultural wastes) می نامند. در حال حاضر دفع این مواد زاید به عهده مسئولین شهری نیست اما در بسیاری از مناطق فضولات حیوانی یک مشکل بحرانی محسوب می شود.

پسماندهای صنعتی:

مواد زاید غذایی، آشغال، خاکستر، نخاله های ساختمانی، مواد زاید ویژه و گاهی مواد زاید خطرناک را که از کارخانجات، پالایشگاه ها، معادن، نیروگاه ها و کارخانجات چوب بری و غیره تولید می شود، را پسماندهای صنعتی می نامند.

اهمیت مواد زاید مراکز بهداشتی و درمانی

اهمیت این زباله ها به خاطر وجود خطرات شدید انتقال بیماریهای عفونی و مسری از طریق بریدگی های موجود در پوست (جراحاتی که به وسیله وسایل نوک تیز مانند تیغ، اسکالپل و… به وجود می آید) و یا تماس با مایعات بدن می باشد. چنانچه در بسیاری از موارد مشاهده شده است که انتقال بعضی از بیماری ها مانند انواع هپاتیت و HIV به افراد شاغل در مراکز درمانی از طریق جراحات اتفاقی صورت گرفته است.

جنبه های بهداشتی

چنانچه زباله های بیمارستانی، خانگی و صنعتی به صورت غیراصولی جمع آوری و دفع گردند، سبب آلودگی منابع آب، خاک و هوا و منجر به انتشار بیماری در بین انسان و دیگر موجودات خواهند شد. انباشته نمودن زباله و پسماند در محیط و در معرض قرار گرفتن آنها با نور خورشید و وجود هوای گرم سبب تعفن زباله شده، منظره زشت و ناپسندی را به محیط زیست می دهد و همچنین منجر به انتشار بوی مشمئز کننده می شود. نفوذ شیرابه زباله به آبهای زیرزمینی و نیز جاری شدن آن به آب های سطحی سبب می شود میزان اکسیژن محلول آب کاهش یافته و بار آلودگی میکروبی را به شدت افزایش بخشد. چنانچه زباله در محیط پراکنده شود و از آنها در مزارع و زمین های کشاورزی بدون تصفیه و بازیافت استفاده شود و از آنجایی که زباله ترکیبی از انواع مواد آسیب رسان از قبیل ترکیبات شیمیایی، سموم و غیره می باشد، سبب نابودی موجودات مفید خاک شده و خلل و فرج خاک را مسدود می نماید. در اثر تخریب بافت مفید خاک و نابودی موجودات مفید مانند کرم خاکی، بخش پایه ی زنجیره غذایی یعنی گیاهان تولید کننده که مهمترین منبع تامین غذا و اکسیژن انسان ها و سایر موجودات می باشند از بین رفته که ماحصل آن فقر غذایی و یا سوء تغذیه می باشد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ مدیریت پسماندهای بیمارستانی و دستگاه های بی خطرساز

⇐ قوانین و مقررات مرتبط با مواد زائد و پسماندها

⇐ مدیریت پسماند در اعتبار بخشی بیمارستان