نقش توان خودپالایی رودخانه ها در تعیین حدود مجاز پارامترهای کیفی پساب ها

نقش توان خودپالایی رودخانه ها در تعیین حدود مجاز پارامترهای کیفی پساب ها

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 14

چكيده

یکی از مهمترین راه های جلوگیری از آلودگی منابع آب های سطحی تدوین قوانین و استانداردهای تخلیه پساب به این منابع می باشد. این استانداردها باید به گونه ای باشند که علاوه بر حفظ شرایط کیفی مناسب رودخانه، از لحاظ اقتصادی و فنی نیز قابل اجرا باشند. در استاندارد بسیاری از کشورها از جمله ایران به توان خودپالایی رودخانه ها برای تعیین استاندارد تخلیه آلاینده ها، به خصوص آلاینده های تجزیه پذیر توجهی نشده است. هدف این مقاله نشان دادن این نکته است که تعیین یک استاندارد یکسان برای تخلیه پساب به همه رودخانه ها مناسب نیست و شرایط هیدرولیکی و محیطی هر رودخانه باید در نظر گرفته شود، به همین جهت در این مقاله با بکارگیری مدل QUAL2kw شبیه سازی دو سناریو روی رودخانه قشلاق کردستان صورت پذیرفت. در سناریوی اول غلظت پارامترهای اکسیژن محلول در آب (DO) و اکسیژن خواهی بیوشیمیایی (BOD) تخلیه شده به رودخانه به ترتیب 2 و 30 میلی گرم بر لیتر بر اساس حدود مجاز استاندارد فعلی تخلیه پساب به آبهای سطحی ایران شبیه سازی شد و در سناریوی دوم بر اساس توان خودپالایی رودخانه و منابع آلاینده موجود به شرط حفظ شرایط کیفی مناسب رودخانه (اکسیژن محلول در آب حداقل برابر 5 میلی گرم بر لیتر) حد مجاز 50 میلی گرم بر لیتر برای پارامتر BOD جهت تخلیه به رودخانه ی مورد مطالعه در نظر گرفته شد. مقایسه اقتصادی این دو سناریو و برتری سناریوی دوم با اختلاف هزینه اقتصادی ده میلیارد ریالی نشان داد که می توان با استفاده بهینه از توان خودپالایی هر رودخانه استانداردی تعیین کرد که توجیه اقتصادی مناسبی هم برای تخلیه کنندگان داشته باشد.

مقدمه:

در طی سالهای اخیر، با افزایش جمعیت و توسعه روز افزون صنعت و به تبع آن تخلیه ی بیشتر پساب های شهری، صنعتی و کشاورزی به منابع آب، بیشتر منابع آب موجود در سطح جهان اعم از رودخانه ها، دریاچه ها و آبهای زیرزمینی آلوده شده اند. در صورت ادامه این روند، بشر با بحران کمبود آب مواجه می شود به خصوص در کشور ایران که اقلیمی گرم و نیمه خشک دارد.

مهمترین راه حفظ کیفیت منابع آب، تدوین قوانین و استانداردهای مناسب و برنامه ریزی برای اجرای صحیح آنها است. تدوین استانداردهای محیط زیستی یک فرایند پیچیده و مشکل و همواره در حال تغییر و تحول است و باید مسائل حقوقی، اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فناوری های موجود و همچنین نحوه و چگونگی کنترل و پایش در نظر گرفته شود.

تعیین استاندارد تخلیه پساب مربوط می شود به زمانی که همگام با رشد روز افزون جوامع، پسماندها و پسابهای شهری، صنعتی و تجاری به رودخانه ها تخلیه می شد و حتی تصور بر این بود که این اقدام به علت تغذیه ماهیان و جانوران آبزی مفید هم خواهد بود در نتیجه رودخانه میسیسیپی به مجرایی پر از زباله های شهری و صنعتی تبدیل شد. بنابراین در سال 1928 میلادی دفع زباله به رودخانه های بعضی از ایالت های امریکا ممنوع و از سال 1965 میلادی قوانین خاصی برای دفع انواع آلاینده ها و پسابهای صنعتی و شهری وضع شد.

استانداردهای تدوین شده برای تخلیه پساب در کشورهای مختلف براساس پارامترهای در نظر گرفته شده، کاربری ها و محیط های پذیرنده متفاوت است. در امریکا استاندارد تخلیه پساب شهری و صنعتی بر اساس تکنولوژی تدوین شده است و آلاینده ها به سه بخش آلاینده های متداول، غیر متداول و سمی تقسیم بندی شده اند. در ایالت های مختلف کانادا، استاندارد تخلیه پساب به منابع پذیرنده برای فاضلاب شهری به طور جداگانه تهیه شده است، در ژاپن استاندارد ملی تخلیه پساب در دو بخش 1) استاندارد بر مبنای حفظ سلامت انسان ( 24 پارامتر شامل کادمیوم و سیانید) ؛ 2) استاندارد بر مبنای حفظ موجودات زنده تدوین شده است.

در استاندارد نیجریه به منظور تخلیه به آب های سطحی و خاک 41 پارامتر و برای تخلیه به آب های زیرزمینی 14 پارامتر در نظر گرفته شده است. استاندارد کشور سنگاپور، محدوده مجاز برای دفع پساب را در سه طبقه منابع آبی، منابع آبی حفاظت شده و سیستم فاضلاب و برای 36 پارامتر تهیه کرده است. در ویتنام سه سطح استاندارد براساس کاربری محیط پذیرنده تهیه شده که شامل تخلیه به منبع مصرفی جهت آب آشامیدنی (سطح A) تخلیه به منبع مصرفی جهت کشاورزی، قایقرانی، شنا و پرورش آبزیان (سطح B) و سطح آخر تنها در موارد خاص با اخذ مجوز به بعضی از محیط های آبی تخلیه می گردند (سطح C). اردن استاندارد تخلیه پساب خود را برای دو محیط پذیرنده شامل: آبهای سطحی و تغذیه مصنوعی آبخوان و برای دو گروه از پارامترها تهیه کرده است. در کشور سیشل استاندارد تخلیه پساب برای همة محیط های پذیرنده یکسان تدوین شده است (Law of Seychelles, Environmental 1995).

کشور موریس استاندارد تخلیه پساب خود را برای محیط های پذیرنده آبهای سطحی، اقیانوس، خاک و سیستم فاضلاب تهیه کرده است (Mauritius Environment Protection Regulations, 2003) در استاندارد کشور تایوان هم فقط در پارامتر درجه حرارت بین آبهای سطحی و دریاها تفکیک قائل شده و حدود مجاز بعضی از پارامترها به تفکیک صنایع و منابع آلاینده تخلیه کننده تدوین شده اند (Taiwan Environmental Law Library, 2011)

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ مدیریت کیفیت آب در دریاچه و رودخانه

⇐ تصفیه آب های سطحی