مواد شیمیایی آلی در محیط زیست
مواد شیمیایی آلی در محیط زیست
مواد شیمیایی آلی در محیط زیست
فرمت: PDF تعداد صفحات: 14
مقدمه
تولید مواد شیمیایی آلی از اوایل قرن ۲۰ با رشد صنعتی کشورها به شدت افزایش یافت. با تولید و بهره برداری از این ترکیبات (مواد سنتز شده مانند آفت کش ها، روغن ها، حلالها و سوخت ها) بر تعداد مواد آلاينده خاک، آب و هوا نیز افزوده شد، بدین ترتیب، سهم این ترکیبات در آلودگی محیط زیست افزایش یافت، برای مثال مشتقات نفت منبع اصلی رهاسازی هیدروکربن ها در جو هستند.
مواد شیمیایی آلی منابع آبهای سطحی و زیرزمینی را نیز آلوده کرده اند به طوری که امروزه در آبهای زیرزمینی طیف وسیعی از مواد آلاينده آلی شیمیایی یافت می شود. بر اساس مطالعه ای در ایالات متحده آمریکا (دفتر مدیریت تکنولوژی ۱۹۸۴) در حدود ۱۷۵ گونه ماده آلی شیمیایی در آبهای زیرزمینی شناسایی شده است.
در ایالات متحده آمریکا سالیانه بیش از 0.5 میلیون تن آفت کش مصرف می شود که بخش زیادی از آن در اراضی کشاورزی به منظور کنترل آفات، علف های هرز و بیماریهای گیاهی استفاده می شود، علاوه بر این در حدود ۲۵ هزار تن آفت کش جهت مصارف غیر کشاورزی نظیر انبار غلات، انبارهای آرد، زمین های گلف، جنگل ها و کانال های آبرسانی استفاده می شود. در مطالعه دیگری که روی آبهای زیرزمینی ایالات متحده آمریکا انجام گرفت، مشاهده شد که ۶۷ گونه آفت کش در آبهای زیرزمینی ۳۳ ایالت یافت می شود که ۱۷ گونه از این آفت کش ها در برخی ایالات از حد مجاز تعيين شده به وسیله EPA زیادتر بودند، بر اساس نتایج همین مطالعه در حدود ۱۰٫۱ درصد از منابع آب سطحی در ایالات متحده دارای غلظت بیش از حد مجاز ترکیبات شیمیایی آلی بودند.
منابع مواد شیمیایی
ورود مواد شیمیایی آلی به محیط زیست ممکن است در اثر تصادف، اشتباه یا غفلت و یا حتی عمدأ صورت گیرد. اگر چه منابع متعددی مسئول ورود این مواد به محیط زیست هستند ولی مراکز صنعتی با تولید، انباشت و توزیع مواد آلی شیمیایی سهم عمده ای در آلودگی محیط زیست دارند. در جدول ۱ فهرستی از مراکز صنعتی آلاینده که با آزادسازی مواد شیمیایی آلی باعث آلودگی خاک، آب و هوا می گردند آورده شده است. در این فهرست از سایر منابع آلاینده که در اثر استفاده از زمین به عنوان محل دفن باعث آلودگی می شوند نام برده نشده است.
جدول ۱: برخی مراکز صنعتی که مواد شیمیایی آلی را در محیط زیست رها می کنند
|
کارخانه های عطر و داروسازی |
کارخانه های تولید اسید و باز |
| کارخانه های ساخت لوازم و مواد آرایشی |
کارخانه های آزبست |
|
کارخانه های ساخت پلی مروروکشها |
کارخانه های مواد شیمیایی |
| راه آهن ها |
کارخانه های مواد منفجره و مهمات |
|
تراشکاری ها |
انبارهای گاز و نفت و روغن |
| معدنکاری و صنایع استخراج |
کارخانه های کشتی سازی |
|
کارخانه های تولید روغن و رنگ |
کارخانه های ذوب فلز و پالايش |
| کارخانه های سم سازی |
تصفیه خانه های فاضلاب |
|
چرم سازی |
محل انباشت زباله |
| کارخانه های فرآوری چوب |
تولید فلز و فرآوری آن |
گروه آفت کش ها
سموم آفت کش بر اساس موجود زنده ای که (آفت یا علف هرز) می بایست، کنترل شود طبقه بندی می گردند (جدول ۲).
سموم علف کش از جمله پرمصرف ترین آفت کش ها به حساب می آیند به طوری که ۶۰ درصد سموم مصرف شده را سموم علف کش به خود اختصاص می دهند، بعد از علف کش ها حشره کش ها بیشترین سهم مصرف (۲۵ درصد) را دارا می باشند، قارچ کش ها از دیگر گروه های سموم آفت کش به حساب می آیند که در حدود ۶ درصد مصرف سالیانه را به خود اختصاص می دهند.
جدول ۲: گروه های آفت کش که به منظور کنترل آفات، علف های هرز و بیماریهای گیاهی بکار می روند.
|
اثرات کنترلی |
نوع آفت کش |
|
جلوگیری از رشد علف های هرز در مزرعه تولید محصولات کشاورزی، زمین چمن و گلف و یا به کارگیری مستقیم علیه علف های هرز |
علف کش ها (Herbicides) |
| کشتن و یا کنترل حشرات مضر و ناخواسته مستقر بر گیاهان، جانوارن ، انبارها و یا منازل |
حشره کش ها (Insecticides) |
|
کنترل عوامل عفونت زای قارچی |
قارچ کش ها (Fungicides) |
| کنترل باکتری هایی که بر روی میوه ها ایجاد خسارت می کنند و کنترل توسعه گال بر گیاهان |
باکتری کش ها (Bactericides) |
|
کنترل شفیره آفات که می توانند به محصولات کشاورزی آسیب وارد کنند. |
کنه کشها (Acaricides) |
| کنترل و کشتن جوندگانی که به محصولات کشاورزی و انبار محصولات غذایی خسارت وارد می کنند |
جونده کش ها (Rodenticides) |
١ – واژه آفت کش (Pesticide) در این جا یک واژه عمومی است که در برگیرنده کلیه مواد شیمیایی آلی است که در کشاورزی به منظور کنترل شیمیایی موجودات زنده مزاحم به کار برده می شود.
اثرات نامطلوب مواد شیمیایی آلی
از آنجائی که رفع آلودگی محیط زیست از مواد شیمیایی آلی به آسانی انجام پذیر نیست و این ترکیبات اثرات نامطلوب مستقیم و غیر مستقیمی بر اکوسیستم وارد می کنند، می بایست نکات ایمنی را در مورد تولید، انباشت و جابجایی این مواد به طور کامل رعایت کرد. بدین ترتیب می توان از پراکنش آلودگی ناشی از این مواد به طور قابل ملاحظه ای جلوگیری کرد.
در مورد اثرات نامطلوب مواد شیمیایی آلی به ویژه آفت کش ها مثال های متعددی در منابع علمی موجود است. در بسیاری از مطالعات نیز اثر ماند و انتقال آفت کش ها در خاک و محیط های آبی و در نتیجه بروز مسمومیت های گیاهی و جانوری مورد بررسی قرار گرفته است. علاوه بر این انباشت بیولوژیکی این مواد در بدن جانوران در اثر جذب یا تغذیه مواد غذایی آلوده و انباشت تدریجی مواد سمی تا حد غلظت سمی در بدن جاندار و نسل های بعدی آن و در نهایت سطوح بالاتر هرم غذایی از جمله اثرات منفی مواد شیمیایی آلی در محیط زیست است. بسیاری از آفت کش ها علاوه بر موجود زنده ای که مورد کنترل قرار میگیرد برای سایر جانداران و انسان نیز مضر هستند و در مواردی اگر غلظت آنها به حد کافی برسد حتی برای انسان کشنده اند.
تجزیه آرام و بلندمدت آفت کش ها در طبیعت و انباشت تدریجی آنها در بدن جانداران یکی از مهمترین مسائل شایان توجه در استفاده و توسعه آفت کش ها است. در صورتی که هر گونه آفت کش با در نظر گرفتن ویژگی های شیمیایی آن به طور صحیح مورد استفاده قرار گیرد، می تواند در افزایش عملکرد محصولات کشاورزی و در نتیجه بهبود کیفیت زندگی انسان مؤثر واقع شود، در غیر این صورت ضربات جبران ناپذیری بر پیکره طبیعت وارد خواهد کرد.
ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:
- شیوه تاثیر بیولوژیکی آفت کش ها
- اثر بر میکروارگانیسم ها
- اثر بر گیاهان
- اثر بر انسان
- آلودگی آب های زیرزمینی
- پیش بینی سرنوشت آفت کش ها و سایر مواد شیمیایی آلی در محیط زیست
- جذب به وسیله گیان
- حلالیت
- حرکت و جابجایی آفت کش ها در محیط زیست
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و ...
حتما بخوانید:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.