مقدمه ای بر تحلیل سیستم های منابع آب

مقدمه ای بر تحلیل سیستم های منابع آب

فرمت: Pdf   تعداد صفحات: 64

نگرش سیستمی در مدیریت منابع آب

• علل لزوم جامع نگری و برخورد سیستمی در مدیریت منابع آب
• افزایش تقاضای آب در اثر افزایش جمعیت و بالا رفتن سطح زندگی
• گسترش آلودگی منابع آب در اثر توسعه فعالیت های کشاورزی، شهری و صنعتی
• تنوع آلاینده های مختلف شهری، کشاورزی و صنعتی
• شرایط اقتصادی اجتماعی و فرهنگی مناطق مختلف
• پیچیدگی ارتباطات و اثرات متقابل مولفه های مختلف تصمیم گیری و …

گام های برنامه ریزی سیستم های منابع آب

1- تعریف مساله، جمع آوری داده ها و پردازش آنها

• تعیین خصوصیات هواشناسی، هیدرولوژیکی، هیدرولیکی و زیست محیطی منطقه مورد مطالعه
• بررسی شرایط اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و سیاسی منطقه
• بررسی مشخصات منابع آبهای سطحی و زیرزمینی و امکانات موجود در سیستم
• بررسی قوانین، حق آبه ها و ارتباطات اداری سازمانی موجود
• پردازش اطلاعات، تجزیه و تحلیل عدم قطعیت ها و پیش بینی شرایط آتی

۲- مدلسازی

• ارائه مدل های شبیه سازی و بهینه سازی برای یافتن گزینه های مناسب
• تعیین پارامترهای دارای عدم قطعیت
• محاسبه احتمال شکست (ریسک) برای هر گزینه

٣- تصمیم گیری

• استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره برای مقایسه گزینه های مختلف
• انتخاب گزینه نهائی و برتر با توجه به محدودیتهای سیاسی، سازمانی و اعتبارات مالی

۴- اجرا و بهره برداری

۵- نظارت و ارزشیابی مداوم سیستم

• جهت بررسی میزان دسترسی به اهداف مورد نظر و اثر بخشی طرح ها
• استفاده از اطلاعات بدست آمده در این مرحله برای بازنگری طرح، تدوین و یا بهنگام سازی سیاست های بهره برداری

تعریف سیستم و مشخصات آن

هر ساختاری را که در آن اجزایش در تعامل با یکدیگر بوده و در اثر ورودی مشخص، خروجی مشخصی بدست دهد، سیستم نامند.

Input → System → Output

خصوصیات مشترک سیستم ها

1. تمامی سیستم ها دارای ساختار و سازماندهی می باشند.
2. سیستم ها یک شکل کلی، خلاصه شده و یا ایده آلی از دنیای واقعی می باشند.
3. بین اجزای سیستم ارتباطات عملکردی فیزیکی، اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و ساختاری وجود دارد.
4. رابطه بین ورودی و خروجی و مشخصات آنها از ویژگی های مهم هر سیستم می باشد.

مشخصات کلی یک سیستم

1. ورودی ها و خروجی ها (توسط متغیرها و یا پارامترها تعریف می شوند)
2. قوانین فیزیکی حاکم بر سیستم
3. وضعیت و شرایط اولیه سیستم
4. عوامل محیطی موثر بر سیستم

حافظه سیستم: حداکثر مدت زمانی است که ورودی های سیستم در این مدت بر خروجی سیستم و بر شرایط فعلی آن تاثیر می گذارند.

حالات متفاوتی از حافظه سیستم

حافظه صفر: خروجی و حالت سیستم در هر زمان فقط به مشخصات ورودی در همان زمان بستگی دارد.

حافظه محدود: حالت موجود، خروجی و رفتار سیستم به پیشینه سیستم در یک مدت مشخص، بستگی دارد.

حافظه نامحدود: حالت موجود و خروجی سیستم به کل پیشینه تاریخی سیستم مربوط می شود.

نمونه هایی از طبقه بندی سیستم ها

سیستم های قطعی: ورودی های قطعی و یکسان، خروجی های قطعی و یکسانی را بدست می دهد.

سیستم های تصادفی: رابطه بین ورودی و خروجی به صورت احتمالی بیان می شود.

سیستم های پیوسته: خروجی ها به طور پیوسته تولید می شوند.

سیستم های گسسته: خروجی ها تنها در بازه زمانی محدودی وجود دارد.

سیستم های پله ای: در این سیستم ها خروجی فقط در زمانهای معینی تغییر می کند و در زمانهای دیگر مقادیر ثابتی می باشد.

سیستم های طبیعی: ورودی و خروجی و متغیرهای موجود در سیستم قابل اندازه گیری بوده ولی قابل کنترل نیست.

سیستم های پایدار: اگر ورودی به این سیستم ها محدود باشد در این صورت خروجی نیز محدود خواهد بود و برعکس سیستم های هیدرولوژیکی و زیست محیطی)

فرآیند تجزیه و تحلیل سیستم و مدلسازی

هر سیستم منابع آب دارای اجزا فیزیکی، شیمیایی، بیولوژیکی، فرهنگی اجتماعی، اقتصادی و در بر گیرنده ارتباطات بین آنهاست. جهت مدلسازی بایستی سیستم به مولفه ها و اجزا آن تفکیک شده و مشخصات و ارتباطات بین اجزا تعیین گردد.

در مدلسازی کل سیستم بایستی موارد زیر در نظر گرفته شود:

1. قبل از اینکه سیستم به اجزا آن تجزیه شود بایستی روابط و نحوه تعامل بین اجزا و نقششان در کل سیستم بطور کامل شناسایی شود.
2. راهکارهای استفاده شده برای مدلسازی اجزای مختلف سیستم باید سازگار باشند.
3. اصطلاحات فنی استفاده شده برای توصیف عملکرد اجزای مختلف سیستم بایستی روشن و شفاف باشند.

سیستم های هیدرولوژیکی:

سیستم های کمی و کیفی هیدرولوژیکی را می توان به عنوان زیر سیستمی از سیستم منابع آب در نظر گرفت که عملکرد فیزیکی سیستم را در یک منطقه نشان می دهد. این زیر سیستم ها، منابع آب و دیگر ورودی ها را با استفاده از فرایندهای مختلف به خروجی تبدیل می کند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ مدیریت کیفیت منابع آب

⇐ چالش های مدیریت منابع آب

⇐ برنامه های راهبردی مدیریت منابع آب