مراقبت کودکان زیر 8 سال

مراقبت کودکان زیر 8 سال

فرمت: pdf  تعداد صفحات: 86

فهرست:

• دوره نوزادی
• مراقبت از نوزاد نارس و کم وزن
• روش اندازه گیری وزن کودکان
• اندازه گیری دور سر
• نحوه اندازه گیری قد در کودکان
• معاینه پاها و سرین در شیرخواران
• تغذیه با شیر مادر
• چگونگی از شیر گرفتن کودک
• کافی و ناکافی بودن شیر مادر
• علل کم شیر شدن مادر
• مشکلات شایع مربوط به پستان که باعث اختلال در امر شیردهی می شوند

مقدمه

کودکان تا قبل از ۸ سالگی در مقابل بیماریها و حوادث آسیب پذیرند و با نگاهی به میزان مرگ و میر در گروههای سنی مختلف جامعه به خوبی در می یابیم که بیشترین میزان مرگ و میر در کودکان مخصوصا در گروه سنی زیر ۶ سال اتفاق می افتد این امر می تواند ناشی از دو علت باشد:

1. عدم تکامل اندام ها و دستگاه های بدن به ویژه تکامل ناکافی سیستم دفاعی در کودکان که آمادگی او را در ابتلای به بیماری بیشتر می کند.
2. پایین بودن سطح آگاهی، شعور و درک کودک از محیط اطراف علت اصلی بروز حوادث و سوانح می شود.

به طوری که علت ۷٪ کل مرگ های کودکان را سوانح و حوادث تشکیل می دهد. بنابراین، چنین به نظر می رسد که انجام خدمات مراقبتی برای کودکان در کنار اطلاع رسانی و آموزش به خانواده ها سهم به سزایی در کاهش مرگ و میر کودکان خواهد داشت.

دوره نوزادی نوزاد، انسان کوچکی است که به حکم طبیعت باید از محیط داخل رحم (محیط عاری از آلودگی و حافظ جنین) ناگهان و در خلال چند لحظه به محیط خارج آورده شود. تولد با یک مرحله ۲۴ ساعته به نام دوره انتقالی آغاز می شود که تطابق نوزاد از زندگی داخل رحمی تا زندگی خارج رحمی در بردارد. او در لحظه پس از تولد باید گریه کند تا نفس بکشد و جریان خونش به شکل جریان خون افراد بالغ تغییر کند. کلیه، قلب و اعصاب که در داخل رحم شروع به کار کرده بودند، شکل کاملتری به خود بگیرند. همه این فعالیت ها (کنترل درجه حرارت، هضم، جذب و دفع مواد زائد) برای تطبیق نوزاد با شرایط خارج انجام می شود. از کل مرگ هایی که در سال اول زندگی کودکان اتفاق می افتد ۶۷٪ مربوط به دوره نوزادی (۲۸ روز اول زندگی) آنها می باشد. لذا شناخت این دوره و مشکلات مربوطه و همچنین نحوه برخورد با این نوزادان می تواند در کاهش بیماریها و عوارض ناشی از مرگ و ارتقای سلامت آنها مفید باشد.

معاینات نوزادان

معاینه سر و صورت نوزاد

پس از تولد اندازه طبیعی دور سر در نوزاد به هنگام تولد بین ۳۳ تا ۳۷ سانتیمتر می باشد، استخوانهای سر نوزاد کم کم از محل شیارها به هم متصل می گردند. ملاج بزرگ یا قدامی که از اتصال ۲ استخوان آهیانه با دو استخوان پیشانی به وجود می آید، در فاصله بین ۹ تا ۱۸ ماهگی بسته می شود. ملاج کوچک یا خلفی نیز که از اتصال ۲ استخوان آهيانه و استخوان پس سری به وجود می آید، تا سن ۲ تا ۴ ماهگی کاملا مسدود می شود. اگر ملاج زودتر از موقع بسته شود، هنگام لمس بر آمده تر از حدی عادی است. در هر صورت اگر ملاج کودک زودتر یا دیرتر از موقع بسته شود، ارجاع فوری لازم است. گاهی قسمت هایی از سر نوزاد ممکن است بر آمده و متورم باشد که با فشار فرورفتگی پیدا می کند و پس از ۲ یا ۳ روز به حالت طبیعی برمی گردد. چنانچه این حالت پس از ۲ یا ۳ روز به شکل طبیعی بر نگشت، باید نوزاد ارجاع فوری شود. بعضی مواقع ممکن است به علت زایمان های سخت صورت نوزاد حالت مخصوصی به خود بگیرد. یک چشم نیمه باز و دهان کج شود که در این صورت باید ارجاع فوری داده شود.

معاینه چشم

گاهی ممکن است در اثر فشار زایمانی در سفیدی چشم، خونریزی های کم، متوسط یا زیاد دیده شود. به طوری که گاهی تمامی سفیدی چشم قرمز می گردد و ممکن است ترشح زرد رنگی از چشم خارج شود. در بدو تولد از ریختن هر گونه قطره و استفاده از پماد چشمی در چشم نوزادان خودداری شود و در صورت عفونت های خفیف که با علایم التهاب خفیف چشم، ترشح چرک، قرمزی پلک) همراه است، طبق جدول دارویی در کتاب دارونامه به مدت ۵ روز از قطره چشمی استفاده شود.

طرز چکاندن قطره چشمی

1. ابتدا دست های خود را بشویید.
2. اطراف چشم نوزاد را با یک قطعه پنبه تمیز، از داخل به خارج تمیز کنید.
3. پلک پایینی چشم را به طرف پایین بکشید.
4. شیشه محتوی دارو را به خوبی تکان دهید و یک تا دو قطره از آن را در گوشه داخلی چشم بچکانید.

هیچگاه قطره را در وسط چشم نچکانید. دقت کنید که سر قطره چشمی با چشم تماس پیدا نکند.

توجه: به مادر و اطرافیان نوزاد توصیه کنید که از کشیدن سرمه و سایر مواد رنگی در چشم نوزادان جدا خودداری نمایند.

موارد ارجاع:

1. اگر در صورت درمان با قطره، بیش از ۵ روز، عفونت چشمی خفیف در نوزاد بهبود نیابد.
2. در صورتی که عفونت چشمی شدید باشد و تورم پلک ها یا خروج ترشحات از چشم ها زیاد باشد.

معاینه دهان

معاینه دهان نوزاد از چند نظر مهم است.

١- بررسی شکاف های غیر طبیعی که ارثی یا مادرزادی است شامل:

• لب شکری: شکاف کام (لب شکری) به علت جوش خوردن ناقص فک بالا، لب و بینی ایجاد می شود و شیر خوار به خوبی قادر به مکیدن نخواهد بود (شکاف لب ها ممکن است یک طرفه با دو طرفه باشد)
• شکاف کام: به معنی جوش نخوردن سقف دهان است و تنفس نوزاد را مشکل می سازد. ممکن است به تنهایی یا همراه با شکاف لب ها یا لب شکری باشد. وجود شکاف در لب ها یا کام باعث می شود که بلعیدن شیر و مایعات برای کودکان مشکل باشد در اولین مراقبت هر نوزاد با بد دهان او را با ملایمت کامل و با دقت معاینه کنید و توجه داشته باشید قبل از معاینه دهان نوزاد دست های خود را با آب و صابون به خوبی بشوید.

۲- دندان های نوزادی: بعضی نوازدان ممکن است یک یا دو دندان داشته باشند به این دندانها، دندانهای نوزادی می گویند. این دندان ها می توانند موقع خوردن شیر، پستان مادر یا زبان نوزاد را زخم کنند و گاهی هم لق شدن آن باعث خونریزی و زخم شدن لثه نوزاد می شود و یا ممکن است این دندانها کنده شده و به داخل حلق کودک بیفتد و خطر جدی ایجاد کند.

موارد ارجاع: در صورت مشاهده هر یک از موارد فوق باید نوزاد را به مرکز بهداشتی درمانی ارجاع فوری دهید.

۳- برفک: در هر بار که شما نوزاد یا کودک شیر خواری را مراقبت می کنید، از نظر وجود برفک باید دهان را معاینه نمایید. برفک یک عفونت قارچی روی زبان و لثه و مخاط دهانی است که به صورت لکه های سفید رنگی ظاهر می شود. توجه داشته باشد که گاهی اوقات مخاط زبان در اثر خوردن شیر سفید می شود که با برفک فرق می کند. برای درمان برفک اگر نقاط یا مناطق سفید شده روی لثه و محوطه دهان بدون آلودگی حلق وجود داشته باشد اقدامات زیر را انجام دهید:

• مطابق جدول دارویی، دارو تجویز و نحوه مصرف آن را آموزش دهید.
• در صورت نبودن دارو از محلول جوش شیرین (یک قاشق چای خوری سر صاف جوش شیرین در نصف استکان آب جوشیده ولرم) دو بار در روز استفاده شود. هر بار نصف قاشق چایخوری در دو طرف زبان و روی نقاط سفید شده ریخته شود.
• به مادر آموزش دهید قبل و پس از هر بار شیردهی پستان خود را با آب ساده بشوید.

معاینه پستان

پستان ها در نوزاد دختر و پسر ممکن است بزرگ شده باشد و شیر تولید کنند که به خودی خود خوب می شود و نباید برای خارج کردن شیر کاری انجام داد. ممکن است به علت نارسی نوزاد پستان ها قابل لمس نباشند و آرئول تخت باشد (به طور طبیعی آرئول برجسته می باشد).

معاینه ناف نوزاد

بند ناف پس از ۲۴ ساعت از زمان زایمان خشک و سیاه شده و از روز پنجم تا دو هفته بعد از زایمان می افتد. معاینه ناف نوزاد در ساعات اولیه پس از تولد برای کنترل خونریزی و هر روز پس از آن لازم است. برای مراقبت از بند ناف نوزاد، باید نکات زیر را به مادر آموزش داد:

1. قبل از هر کار دست های خود را با آب و صابون بشویید.
2. محل بند ناف باید با استفاده از گاز استریل خشک شود.
3. محل بند ناف با استفاده از یک گاز ترجیحا استریل کاملا پوشش داده شود و از قرار گرفتن در معرض کهنه یا پوشاک محفوظ بماند.
4. دقت شود پس از هر بار تعویض کهنه نوزاد، بند ناف نوزاد نباید با ادرار یا مدفوع او تماس پیدا کند.
5. هرگز روی بند ناف پماد یا پودر و روغن، داروهای سنتی، خاک یا خاکستر که در بعضی از روستاها مرسوم است گذاشته نشود.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ نسخه نویسی و درمان های سرپایی در بیماری های شایع عفونی کودکان

⇐ مراقبت های بهداشتی اول و سیستم شبکه بهداشتی درمانی در ایران

⇐ ابزار پرسشنامه ای خودارزیابی مدیران پیش دبستانی و مهد کودک