مدیریت پسماند و نخاله های ساختمانی و استفاده مجدد آنها به منظور کاهش آلاینده های محیط زیست

مدیریت پسماند و نخاله های ساختمانی و استفاده مجدد آنها به منظور کاهش آلاینده های محیط زیست

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 10

یکی از مهمترین مسائل مدیریت شهری و حتی روستائی جمع آوری و ساماندهی نخاله های ساختمانی می باشد که در برخی از کوچه های شهر متاسفانه شاهد انباشته شدن آنها در سطح معابر هستیم، این امر باعث بروز مشکلاتی برای عبور و مرور وسائل نقلیه و عابرین پیاده می گردد .

رسیدگی به پاکیزگی، ایجاد چشم اندازهای زیبا و فضاهای عاری از هر گونه آلودگی و نخاله اهمیت بسزایی در شهرنشینی دارد. امروزه یکی از اساسی ترین مشکلات شهرها در حفظ مناظر زیبای شهری، ساخت و سازهای همراه با زباله و نخاله های مختلف است. بی توجهی و عدم ساماندهی نقل و انتقال و دفن صحیح این زباله ها در محل های مشخص موجب می شود تا افراد سودجو بدون رعایت مسایل بهداشتی، آنها را در کوجه های شهر و در معرض دید عابرین تخلیه نمایند.

عدم نظارت و برنامه ریزی و ساماندهی مطلوب در این زمینه باعث شده تا هر روز شاهد تخلیه غیر قانونی نخاله ها در معابر باشیم. تا سال 2000 در ایالات متحده حدود 2 درصد از درآمد ناخالص ملی صرف پاکسازی محیط زیست و کنترل آلودگی شده است. این میزان 50 درصد مبلغی است که ما برای پوشاک خود می پردازیم و 33 درصد مبلغی است که به نیروهای نظامی پرداخت می شود . پس از سال 2000 این میزان به بیش از 2.8 درصد از تولید ناخالص ملی افزایش یافته است. به استثنای هلند، هیچ کشور دیگری به این میزان روی مشکلات زیست محیطی سرمایه گذاری نکرده است.

مقدمه:

در چرخه تخریب و نوسازی، مواد معدنی مورد نیاز ساخت و ساز که قبلا از معادن استخراج شده بود، پس از عملیات تخریب در مناطق شهری بر جایی می مانند. به علت حفاری های زیاد برای دفن مواد حاصل از ساخت و ساز در بعضی از شهرها، برخی دانشمندان تخمین می زنند که برای جلوگیری از دگرگونی توپوگرافی در بعضی مناطق باید فعالیت های ساخت و ساز تا چند سال آینده متوقف شود.

در حالی که ممکن است تاثیر این جریان در همه مکانها چندان جدی نباشد ولی توجه به چگونگی دفع مواد پسماند حاصل از تخریب و ساخت وساز ضروری است . در بسیاری از کشورها ، دستورالعمل های شهرداری در زمینه دفع مواد جامد پسماند باعث جداسازی پسماند حاصل از ساخت و تخریب از سایر مواد جامد زباله های خانگی و تجاری می شود ( شورای محترم اسلامی شهر تهران نیز مصوبه تفکیک مواد پسماند ساختمانی را در سال جاری ابلاغ نموده است). مواد حاصل از تخریب و ساخت و ساز ساختمان ها، بخش مهمی از کل پسماندهای جامد شهری را شامل می شوند که بلایای طبیعی همانند سیل ، زلزله و تندبادها به موجب افزایش آن می گردند که در آن مقدار زیادی از مواد مختلف با هم پیچ شده ، میخ شده ، جوش داده شده، ذوب شده یا با سیمان با هم محکم شده و به صورت مجتمع های سقفی و دیواری به چشم می خورد.

تاکنون در دنیا مطالعات وسیعی برای ارزیابی فناوری مدیریت مواد زائد جامد به منظور کاهش حجم نخاله ها و پسماندهای ناشی از ساخت و تخریب انجام گرفته است اما کماکان افزایش هزینه ها در طولانی مدت برای کمتر شدن میزان ورود نخاله های ساختمانی به محل های دفن قابل پذیرش است.

تعریف پسماند:

پسماند به مواد جامد ، مایع و گاز (غیر از فاضلاب) گفته می شود که به طور مس ق تیم یا غیرمستقیم حاصل از فعالیت انسانند و از نظر تولید کننده زائد تلقی می شود . تحقیقات دانشمندان نشان داده است که از هر تن پسماند با 80% مواد آلی که به صورت تلنبار دفن می شود 400 متر مکعب گاز گلخانه ای و 600 لیتر شیرابه رها می گردد که 99% آلودگی های محل دفن را سبب می شود، لذا در کشورهای پیشرفته برای جلوگیری از آلودگی های زیست محیطی، تبدیل پسماندهای آلی کمپوست امری قانومند است و در اولویت اول قرار دارد .

اهمیت بازیافت:

بازیافت پسماند یا استفاده مجدد از آنها (تبدیل آن به مواد دیگر) هم به لحاظ کاهش حجم پسماندها و آلاینده های محل دفن و در نتیجه کاهش هزینه های مربوطه و هم به لحاظ جایگزینی آن با مواد اولیه یکی از شاخص ترین عوامل مدیریت پسماند است .

در مجموع 10 الی 15% پسماندها غیر قابل بازیافت می باشند. در دهه گذشته یک روش ابداع شده است که پس از پردازش به روش کاهش حجم فیزیکی بیولوژیکی به عنوان جایگزین مواد سوختی درواحدهای خاصی مانند کارخانه های سیمان به مصرف می رسد یا در نیروگاهای خاصی تبدیل به انرژی برق می شود.

 تعریف مدیریت پسماند:

• یعنی فراهم نمودن امکانات
• کاهش تولید پسماندها ازطریق اجرای الگوی صحیح مصرف و تفکیک پسماندها در مبدأ از طریق آموزش
• مکانیزه نمودن جمع آوری پسماندها
• بازیافت پسماندهای قابل بازیافت ( پسماندهای آلی و پسماندهای خشک بازیافتی)
• پردازش (بی خطر نمودن) پسماندهای غیر قابل بازیافت برای انواع پسماندها
• پسماندهای آلی (غذایی باغچه ای)
• پسماندهای خشک بازیافتی (کاغذ، شیشه، فلز، پلاستیک)
• پسماندهای ویژه: خطر ناک صنعتی ، بیمارستانی
• پسماندهای دفنی (غیر بازیافتی)
• نخاله های ساختمانی

بررسی آمار موجود:

آمارها بیانگر آن است که 30 تا 40 درصد گاز های گل خانه ای و 40 تا 50 درصد پسمانده های تولید شده در زمین محصول صنعت ساختمان است . به نظر برخی از کارشناسان شهری با تصویب طرح جامع و ابلاغ آن پیش بینی می شود که میل به تخریب و نو سازی در شهرها افزایش یابد و در نتیجه شاهد تولید نخاله های ساختمانی زیاد بویژه در پایتخت باشیم . آنان می گویند چنانچه طرحی برای ساماندهی و بازیافت نخاله های ساختمانی نداشته نباشیم در آینده ای نه چندان دور تولید نخاله های ساختمانی نیز همچون زباله های خانگی بحران ساز می شوند.

یکی از مشکلات سیستم مدیریت مواد ز ائد جامد شهری تهران تولید روزانه حدود 40 هزار تن خاک و نخاله است. دفع این مواد علاوه بر مسائل اقتصادی باعث آلودگی های زیست محیطی نیز می شود. بنابراین بازیافت این مواد از جنبه های زیست محیطی و اقتصادی حائز اهمیت است.

علیرغم اینکه عمر مفید ساختمان ها در کشور های جهان حدود 60 سال است، عمر آنها در ایران 30 سال برآورد شده و با توجه به این که 25 درصد بافت شهری در کشورهای جهان فرسوده هستند ، احداث ساختمان های جدید با مقدار زیادی نخاله های ساختمانی همراه خواهد بود. بدیهی است بازیافت این نخاله های ساختمانی علاوه بر تولید مواد و انرژی، به حفظ محیط زیست کمک خواهد کرد که به 2 صورت تحقق می یابد؛ یکی کاهش استخراج مواد اولیه از منابع طبیعی و دیگری کاهش آلودگی های ناشی از انباشت این مواد در طبیعت.

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

• طبقه بندی مواد باقیمانده از بلایا
• مصرف انرژی
• مزایای مدیریت پسماند
• منابع اصلی تولید نخاله های ساختمانی
• نتیجه گیری و ارائه راهکار
• منابع

حتما بخوانید:

⇐ مدیریت پسماند در بلایا (زلزله)

⇐ اثرات زیست محیطی مدیریت غیر اصولی پسماند