مدیریت پسماند مراکز بهداشتی درمانی

مدیریت پسماند مراکز بهداشتی درمانی

فرمت: pdf  تعداد صفحات: 29

فهرست:

• مقدمه
• ترکیب و طبقه بندی پسماند مراکز بهداشتی درمانی
• منابع پسماند مراکز بهداشتی درمانی
• میزان تولید پسماند مراکز بهداشتی درمانی
• خصوصیات فیزیکی و شیمیایی پسماندهای خطرناک مراکز بهداشتی درمانی
• اثرات بهداشتی پسماند های مراکز بهداشتی درمانی
• خطرهای پسماندهای مراکز بهداشتی درمانی
• مدیریت پسماندهای مراکز بهداشتی درمانی
• استفاده مجدد و بازیافت بی خطر
• فنآوری های تصفیه پسماندهای مراکز بهداشتی درمانی
• روش های دفع نهایی پسماندهای مراکز بهداشتی درمانی
• و …

 مقدمه

یکی از منابع تولید پسماند شهری، بیمارستانها، مراکز بهداشتی و درمانی، مطب پزشکان، کلینیک ها، مراکز تحقیقاتی پزشکی، داروخانه ها، آزمایشگاه ها سرای سالمندان و … است. پسماند تولید شده در این مکانها را پسماند یا پسماند مراکز بهداشتی درمانی مینامند زباله های بیمارستانی حدود ۱-۲ درصد از زباله های شهری را تشکیل میدهند. مراکز بهداشتی درمانی در سراسر شهرها پراکنده اند لذا پسماند بهداشتی درمانی در تمام نقاط شهری حتی در منازل هم تولید می شوند. گسترش شهرها و افزایش جمعیت آنها سرعت روند ایجاد انواع مؤسسات و مراکز درمانی از جمله بیمارستانهای عمومی و تخصصی، مراکز بهداشتی و درمانی، کلینیک ها و پلی کلینیک ها زایشگاه ها، آسایشگاه ها، درمانگاه ها، داروخانه ها آزمایشگاه های تشخیصی طبی و کنترل کیفی دارویی و غذایی، رادیولوژی، واحدهای درمانی امدادی، مجتمع های پزشکی مطب ها را به شدت افزایش داده است. از آنجایی که بیمارستانها و مراکز درمانی مهمترین مراکز تولید زباله های بیمارستانی هستند. به همین جهت در این فصل بر روی زباله های بیمارستانی تأکید بیشتری می شود. براساس مطالعات از حدود ۶۳۰ نوع ماده شیمیایی مورد استفاده در بیمارستانها، ۳۰۰ نوع آن سمی و خطرناک، ۳۰۰ نوع آن غیر سمی و ۳۰ نوع آن بی خطر است مدیریت زباله های بیمارستانی همانند پسماند خطرناک تابع شرایط و مقررات ویژه ای است و نباید با سایر پسماند شهری ،مخلوط جمع آوری و دفع گردند. البته باید متذکر شد که تمامی پسماند بیمارستانی خطرناک نمی باشند که با اعمال یک مدیریت صحیح در نحوه جمع آوری زائدات از داخل بخشها و نگهداری آنها در محل ذخیره موقت می توان قسمت اعظم زباله های تولیدی در بیمارستان را همانند سایر زباله های خانگی جمع آوری و دفع نمود.

ترکیب و طبقه بندی پسماند مراکز بهداشتی درمانی

در بیمارستانها طیف وسیعی از پسماند تولید می شود. به طور کلی پسماند تولیدی بیمارستانی را به دو دسته:

الف) پسماند مشابه پسماند خانگی و ب پسماند خطرناک یا ویژه بیمارستانی تقسیم نمود. مواد حاصل از قسمتهای اداری و آشپزخانه از نوع پسماند خانگی است در حالی که زباله های ناشی از اطاق عمل، کاملاً عفونی بوده و جزء پسماند خطرناک به حساب می آیند. در تمامی بیمارستانها زباله های خانگی تولید می شود. اجزایی مانند کاغذ، مقوا کارتن مواد پلاستیکی پسماند آشپزخانه، قوطی های کمپوت و کنسرو، میوه و گل در پسماند بیمارستانها وجود دارند. این مواد در صورتی که با مواد خطرناک و عفونی مخلوط نشود، بی خطر بوده و می توان آنها را همانند پسماند خانگی، جمع آوری، حمل و دفع نمود. پسماند خطرناک که در بیمارستان تولید می شود، بستگی به نوع فعالیت بیمارستان دارد هنوز الگوی ثابتی جهت تقسیم بندی پسماند بیمارستانی وجود ندارد. کشورهای مختلف هر یک به گونه ای پسماند بیمارستانی را تقسیم کرده اند و این تقسیم بندیها بر اساس یکی از سه روش زیر است:

1. تقسیم بندی براساس روش دفع
2. تقسیم بندی براساس درجه احتمال خطر
3. تقسیم بندی براساس منبع تولید

سازمان بهداشت جهانی (WHO) پسماند بیمارستانی را به دو دسته الف) ماده زائد معمولی یا بدون خطر یا شبه خانگی و ب) پسماند مخاطره آمیز یا خطرناک طبقه بندی کرده است بین ۷۵ تا ۹۰ درصد از پسماندهای تولیدی در مراکز مراقبت بهداشتی یا بیمارستانی را پسماند معمولی تشکیل میدهد بقیه مواد زائد بیمارستانی که حدود ۱۰ تا ۲۵ درصد میباشد، را پسماند خطرناک تلقی می شوند که می توانند مجموعه ای از خطرات بهداشتی را ایجاد کند.

طبقه بندی که توسط Mulisch انجام شد پسماند بیمارستانی را به هفت گروه زیر طبقه بندی نمود (عمرانی، ۱۳۸۲):

الف) زباله های خانگی

ب) پسماند که نباید در ظروف معمولی زباله جایگزین گردند مثل مبل های شکسته، وسایل غیر مفید

ج) پسماندهای غذایی رستورانها

د) پسماند بیمارستانی مثل بندهای زخم، گچ و ….

هـ) پسماند خاص بیمارستانی مثل لاشه حیوانات آزمایشگاهی و مواد دفعی آنها

و پسماند دارویی این مواد برای هر تخت در سال تا حدود ۰/۱ لیتر محاسبه شده است.

ز) پسماند آزمایشگاهی

علاوه بر این Leberman پسماند عفونی بیمارستانی را به دوازده گروه تقسیم نمود.

الف) پسماند معمولی این نوع زباله شبیه زباله های خانگی هستند و بیشتر مربوط به آشپزخانه، قسمت های اداری، فضای سبز، پرسنل شاغل در این مؤسسات و خوابگاه های آنها میباشد این نوع زباله از نظر نگهداری و حمل و نقل مشکل خاصی نداشته و معمولاً توسط سازمانهای بازیافت و یا شهرداری ها همراه سایر پسماند شهری به مراکز دفن زباله های شهری منتقل می شوند.

ب) پسماند مخاطره آمیز طبقه بندی پسماندهای خطرناک یا مخاطره آمیز بیمارستانی در جدول (۱۲-۱) خلاصه شده و به شرح زیر می باشد.

1- پسماند عفونی: پسماندهای عفونی مظنون به داشتن عوامل زنده بیماریزا به مقدار یا کیفیتی که بتوانند در میزبان حساس موجب بیماری شوند می باشند این رده شامل موارد ذیل است:

• کشت ها و مواد نگهداری شده عوامل بیماریزا ناشی از کار آزمایشگاه
• پسماندهای عمل های جراحی و کالبدشکافی بیماران مبتلا به بیماریهای عفونی (مانند بافت ها، مواد و تجهیزاتی که در تماس با خون یا دیگر آب گونه های بدن بوده اند).
•  پسماندهای بیماران عفونی بستری شده در بخش جداسازی مانند مواد دفعی، پانسمان های زخم های جراحی یا عفونت یافته، لباس های به شدت آلوده به خون انسان یا دیگر آبگونه های بدن)
• پسماندهایی که در تماس با بیماران عفونی همودیالیز شده باشند (مانند تجهیزات دیالیز از جمله لوله گذاری و فیلترها، حوله های یکبار مصرف ،گان پیش بند دستکش و لباس آزمایشگاه)
• جانوران آزمایشگاهی آلوده
• نوع اسباب یا مواد دیگری که در تماس با اشخاص یا جانوران آلوده بوده اند.

لازم به تذکر است که اجسام برنده آلوده نیز جزو پسماندهای عفونی اند که به طور جداگانه شرح داده می شوند. براساس اعلام WHO حدود ۱۵ درصد از پسماندهای بیمارستانی را عفونی و آسیب شناختی تشکیل میدهد (1999 ,.Pruss et al). دکتر عمرانی در کتاب پسماند حدود ۱۰ درصد از کل زباله های بیمارستانی را عفونی گزارش کرد (عمرانی، ۱۳۸۲) اما سالواتو تنها حدود ۱۵ درصد از پسماند بیمارستانی را عفونی طبقه بندی نمودند (Salvato2003)

2- پسماند آسیب شناختی یا پاتولوژیکی: این پسماندها شامل بافتها اندام ها اجزای بدن جنین انسان و جسد جانوران، خون و چرک و مواد دفعی بدن همچون نمونه های مدفوع و ادرار و غیره جزء این گروه از پسماند محسوب می شوند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ پسماندهای بیمارستانی

⇐ مدیریت پسماند در اعتبار بخشی بیمارستان

⇐ مدیریت پسماندهای بیمارستانی و دستگاه های بی خطرساز