مبانی محیط زیست pdf

مبانی محیط زیست pdf

فرمت: Pdf تعداد صفحات: 81

هدف: عوامل موثر و تاثیر گذارفعالیت های انسانی روی محیط زیست و چگونگی مقابله با آنها

فهرست:

• تعریف مهندسی محیط زیست و کاربردهای آن و آشنایی با چالش های موجود محیط زیست در دنیای امروز

• آشنایی با مبانی زیست بوم (اکولوژی) و اجزای آن

• آشنایی با فرایندهای آلودگی در خاک

• آشنایی با منابع آب و آلودگی های مربوط به آن

• آشنایی با ویژگی های فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی آب و فاضلاب و استانداردهای مربوط

• آشنایی با فرایندهای تصفیه آب

• آشنایی با فرایندهای تصفیه فاضلاب (تصفیه اولیه، ثانویه و پیشرفته)

• آشنایی با آلودگی هوا و روش های کنترل آن

• آلودگی صوتی و روش های کنترل آن

اکولوژی (زیست بوم) و اجزای آن

زیست بوم به مناطق زندگی تمام گیاهان،حیوانات و سایر موجودات با شرایط طبیعی محیط در یک منطقه ویژه گفته میشود. یک زیس تبوم با انواع حیات جانوری مشخص با توجه به موقعیت، شرایط آب و هوایی، عرض جغرافیایی و ارتفاع تعیین می شود. یک زیست بوم از اکوسیستم های زیادی با جمعیت اندکی از گیاهان و جانوران به همراه شرایط محیط زندگی شان (قسمت های طبیعی موثر در آنها) ساخته شده است. در حالی که مرزهای یک زیست بوم بوسیله آب و هوا تعیین شده مرزهای جمعیتی یک اکوسیستم با ویژگی های طبیعی مانند: رشته کوه ها یا دیواره بالائی رودخانه ها از همدیگر جدا هستند.

اکولوژی یا بوم شناسی چیست؟

• مطالعه روابط موجودات زنده و محیط زیست آنها
• بررسی دانش بر هم کنش های میان جانداران و محیط زندگی آنها
• اصطلاح اکولوژی را برای نخستین بار ارنست هکل، زیست شناس آلمانی در سال 1869 به کار برده است.

موضوع اکولوژی

واژه اکولوژی از دو کلمه یونانی اویکوس به معنای مسکن، خانه، بستر حیات یا محل زندگی و لوگوس به معنای شناخت، علم یا دانش تشکیل شده است و معنای تحت اللفظی آن “بررسی یا مطالعه گیاهان و جانوران را رابطه با محیط زیست آنهاست”. این واژه برای اولین بار در سال ۱۸۶۹ توسط یک زیست شناس آلمانی به نام ارنست هاكل بکار گرفته شد. برای اکولوژی چندین معادل از طرف دانشمندان پیشنهاد شده است که بوم شناسی و محیط شناسی مهم ترین آنها می باشند. اکولوژی در واقع شاخه ای از علم زیست شناسی است که از کیفیت محیط اعم از فیزیکی، زیستی و نیز تغییرات آن بحث و گفتگو نموده و اثرات هر کدام را بر روی موجودات زنده اعم از گیاهی، جانوری همچنین تأثیر آنها بر همدیگر، مورد مطالعه قرار می دهد (اردکانی، ۱۳۸۲). اکولوژی بخش وسیعی از دانش زیست شناسی است که بر حسب نوع موجود زنده به سه شاخه اصلی تقسیم می شود

الف) اکولوژی گیاهی که رابطه گیاهان به ویژه گیاهان طبیعی را با محیط زیست آنها مطالعه می کند.

ب) اکولوژی جانوری که رابطه جانوران را با محیط زیست آنها مورد بررسی و مطالعه قرار می دهد.

ج) اکولوژی انسانی که رابطه انسان را با محیط زیستش مورد مطالعه و تحقیق قرار می دهد.

هر یک از موارد فوق، بر حسب تعداد موجود زنده مورد بررسی با دیدگاه مورد نظر محقق، به دو گروه فرعی دیگر تقسیم می شوند که عبارتند از:

1. اکولوژی انفرادی: در این نوع مطالعه، رابطه یک گونه واحد با محیط اطرافش مورد مطالعه قرار می گیرد. در این رابطه عمدتا حد بردباری موجود زنده در برابر عوامل اکولوژیکی و تأثیر محیط بر شکل ظاهری و خصوصیات فیزیولوژیکی و رفتاری موجود زنده مطالعه می شود.
2. اکولوژی جمعی: در این نوع مطالعه، رابطه بین افراد متعلق به گونه های مختلف با محیط در برگیرنده آنها مورد بررسی قرار می گیرد. در اکولوژی جمعی هدف، شناخت بهتر نسبت به ساختمان و طرز کار اکوسیستم هاست.

تعاریف اکولوژی:

• هکل: بوم شناسی مجموعه ای از دانش های مربوط به اقتصاد و طبیعت است. پژوهش در رابطه با کلیه رفتار حیوان به محیط آلی و غیر آلی آن و در این روابط بیشتر جنبه دوستانه و غیردوستانه مطرح می شود.
• داروین: بوم شناسی همه روابط پیچیده ای است که ما به آن وضعیت پیکار ماندگاری می دهیم.
• چارلز التن (1992 ,Charles Elton): بوم شناسی تاریخ طبیعی علمی است. او معتقد است بوم شناسی جانوران به منظور جانور شناسی و اقتصاد زندگی شان بررسی می شود.
• فریدریک کلمنتز آمریکایی: بوم شناسی دانش جامعه است (Social biology)
• کارل فردریگز آمریکایی: بوم شناسی علم محیط شناسی است (Environmental sience)
• آندرووارتا (61-1960.Andrewartha): بوم شناسی مطالعه علمی پراکندگی و فراوانی موجودات زنده است.
• اوجین ادوم: بوم شناسی مطالعه ساختار و کارکرد طبیعت است.
• کریس 1978: بوم شناسی در واقع بررسی علمی روابط متقابلی که تعیین کننده انتشار و فراوانی موجودات زنده هستند می داند

می توان گفت سه موضوع اساسی در تعریف کریس مورد توجه است:

1. مکان و مناطق وجود (توزیع)
2. تعداد یا فراوانی
3. علت حضورشان در مناطق که تحت تأثیر چه عواملی هستند؟

بيولوژی: بررسی زندگی و حیات حیوانات.

فيزيولوژی: شناسایی کارکرد اندام ها و بافت های مختلف در حیوانات زنده.

تفاوت فيزيولوژی و اکولوژی:

1. فیزیولوژی مطالعه اثر یک فاکتور بر حیوان در آزمایشگاه است اما اکولوژی مطالعه فاکتورهای مختلف در محیط طبیعی است.
2. در فیزیولوژی فقط اثر فاکتورهای مختلف بر روی حیوان بررسی می شود اما در اکولوژی اثر جانوران دیگر نیز بر روی حیوان بررسی می شود.

عوامل موثر در ایجاد زیست بوم ها: تنوع آب و هوایی، نوع خاک، اختلاف ارتفاع و ناهمواری ها.

مفهوم اکوسیستم

واژه اکوسیستم در سال ۱۹۳۵ توسط آرتور تانسلی، اکولوژیست انگلیسی پیشنهاد گردید که خلاصه شده دو کلمه سیستم و اکولوژی است. مفهوم ساده و مختصر اکوسیستم عبارتست از: مجموعه موجودات زنده و محیط زندگی آنها. اودوم (۱۳۸۱) اکوسیستم را این گونه تعریف یک اکوسیستم، جامعه ای از سیستم های زنده یا گونه های مختلف است که این گونه ها با یکدیگر و با محیط بی جان خود کنش و واکنش دارند. واحد مطالعه ما ممکن است کوچک باشد مانند بخشی از یک رودخانه یا جنگل یا یک قطعه از علف زار یا بیابان و یا قسمتی از یک تالاب باشد. همچنین ممکن است واحد مطالعاتی ما بزرگ باشد مثل کل یک اکوسیستم خشکی اعم از جنگل، مرتع، بیابان و غیره. اکوسیستم می تواند مصنوعی هم باشد. زمین های کشاورزی، استخرهای پرورش ماهی و دریاچه های مصنوعی پشت سدها مثال هایی از اکوسیستم های دست ساخت بشر می باشند. تمام اکوسیستم های کره زمین با همدیگر اکوسفر را می سازند. در شکل 1، روابط سیستمی در یک اکوسیستم به صورت نموداری نشان داده شده است.

در اکوسیستم های طبیعی، مبادله ماده بین محیط و موجود زنده، حالت دقیقا بسته و کامل ندارد به این معنا که مثلا در یک دریاچه، انرژی آفتاب به دلیل جذب مواد و تثبیت انرژی آفتاب از طریق گیاهان مواج، ذخیره و انباشته می شود و برای تغذیه و پرورش ماهی ها به مصرف میرسد. مرغان ماهی خوار این مواد را با صید ماهی دریافت می شود.

زیستگاه های جهان

سطح کره زمین به طور کلی به ۴ بخش تقسیم م یشود که عبارت اند از سنگ کره (لیتوسفر)، آب کره (هیدروسفر)، هوا کره (اتمسفر) و بیوسفر. بعضی از دانشمندان یخ کره را نیز جزء این تقسیم بندی می دانند. هر کدام این بخش ها شامل اکوسیستم های گوناگون هستند که به طور کلی محیط زیست را تشکیل
می دهند.

• اکوسیستم های اصلی آبی
• زیستگاه های مرز بین خشکی و دریا
• زیستگاه های اصلی خشکی
• زیستگاه های اصلی هواکره

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ مواد شیمیایی آلی در محیط زیست

⇐ اثرات زیست محیطی گوگرد