طراحی سازمانی مدیریت پسماند

طراحی سازمانی مدیریت پسماند

فرمت: Pdf  تعداد صفحات: 21

فهرست:

• مقدمه
• طراحی سازمانی
• نقش های نظارتی و کنترلی
• قدرت اعمال اقدامات اصلاحی
• ارتباطات در سازمان
• راهنمای سازمانی (ساختار سازمانی)
• ساختار سازمانی برای مدیریت پسماندها
• توصیف مطالعه موردی
  • جمع آوری زباله 
  • برنامه مدیریت پسماندها
• شیوه گردآوری اطلاعات
• پرسش ها
• مراجع
• پیوست ۱: قانون مدیریت پسماندها در ایران
• پیوست ۲: آیین نامه اجرایی قانون مدیریت پسماندها

مقدمه

هر گاه فعالیتی برنامه ریزی شود، جهت پیاده سازی برنامه و انجام فعالیت های مذکور نیاز به تعدادی پرسنل می باشد. این موضوع در مورد هر نوع فعالیت، از جمله تولید در یک صنعت، خدمات در یک سازمان دولتی و یا هر نوع فعالیت مشخص دیگر موضوعیت دارد.

افرادی که برای انجام یک کار و فعالیت مشترک و یا رسیدن به اهداف مشترک در یک مکان گرد هم می آیند به عنوان یک سازمان یا تشکیلات تلقی می شوند و جایگزینی آنها در یک سلسله مراتب براساس وظیفه و نقش تعیین شده، چارت سازمانی نامیده می شود. با این حال، نقش هر فرد در انجام فعالیت های مورد نظر که شامل وظایف، مسئولیت ها، اختیارات، پاسخگویی و… می باشد باید مشخص گردد.

طراحی این ویژگیها در کنار نقش های افراد، طرح سازمانی نامیده می شود. در مدیریت پسماند نیز طراحی سازمانی و مسائل مرتبط با آن نقش بسیار مهمی در میزان اثربخشی اجرای طرح ها و دسترسی به اهداف تعیین شده ایفا می نماید.

طراحی سازمانی

اقدامات لازم جهت طراحی سازمانی عبارتند از:

1. تعیین فعالیت ها
2. ایجاد سلسله مراتب فعالیت ها به وسیله تجزیه یک فعالیت اصلی به زیر فعالیت ها
3. تعیین نقش هایی که افراد بایستی ایفا کنند.
4. شکل دهی و آرایش نقش ها
5. تعریف وظایف، مسئولیت ها و اختیارات افراد در هر نقش یا سمت
6. تعیین حیطه پاسخگویی و اختیارات به وسیله آرایش وظایف و مسئولیت ها در قالب یک سلسله مراتب

بسیاری از سازمان ها به علت طرح سازمانی غیر علمی و ضعیف در رسیدن به اهداف خود شکست می خورند. آنها وظایف را مشخص نکرده، هیچ سلسله مراتب مشخصی ندارند. مسئولیت ها به وضوح و صراحتا مشخص نشده اند. چنین وضعی منجر به هرج و مرج و بی قانونی شده، هر فرد اشتباهات و خطاها را به دیگران نسبت می دهد و همیشه سعی می کند با ارجاع دادن مدارک و اوراق به مافوق خود یا افراد تحت امر خود از تصمیم گیری اجتناب ورزد. موفقیت هر بخش در دستیابی به اهدافش، وابسته به طرح سازمانی علمی و متناسب است.

اغلب مسلم و واضح پنداشته می شود که سیستم که در حال حاضر فعال است در امور جاری خود، خود مراقبتی می نماید اما این مسئله ممکن است منجر به عدم موفقیت شود. وقتی مشخص شود.

اهداف حاصل نشده، دستاوردها بسیار کمتر از برنامه ها می باشد، سرزنش ها متوجه برخی افراد که غالبا کارمندان سطح پایین هستند می شود، اما به ساختار سازمانی و تاثیر آن به ندرت توجه می شود. این مهم ضمن پیچیده تر ساختن مسائل و ایجاد عدم اطمینان دو جانبه در سطوح مختلف سلسله مراتب، منجر به عدم کارایی بیشتر می شود.

برای اجتناب از چنین وضعیتی، روان سازی فعالیت های سازمان، اجتناب از بدگمانی میان کارکنان و کارآمد سازی سیستم، لازم است سازمان به صورت شفاف و اصولی ساختاردهی و طراحی شود. از آنجا که مدیریت پسماند کشور هند شامل فعالیت های متعددی است که به صورت دستی و توسط نیروی انسانی انجام می شود، موضوع طراحی و سازماندهی سازمان قابل استفاده است. یادآوری چهار اصل سازماندهی خالی از لطف نمی باشد. چهار اصل مذکور عبارتند از:

1. وحدت فرماندهی
2. زنجیره ی فرماندهی
3. اصل استثناء
4. حیطه کنترل

اصل وحدت فرماندهی یعنی اینکه هر کارمند بایستی دستور، امر یا وظایف کاری را صرفا از یک شخص دریافت کند. اگر افراد مختلفی به یک شخص دستورات مستقل و متفاوتی اعلام نمایند، شخص اجرا کننده گیج شده و نمی داند که کدام اقدام را بایستی انجام دهد. و این می تواند در یک سازمان پیچیده نهایتا منجر به هرج و مرج گردد.

اصل سلسله مراتب یا زنجیره فرماندهی یعنی اینکه دستورات بایستی در یک مسیر مشخصی جریان یافته، هیچ گونه صرف نظر و اغماضی در مورد اشخاص واسطه نبایستی صورت گیرد. برای مثال در یک ساختار سه سطحی (مسئول فنی- ناظر – تحلیل گر) اگر مسئول فنی بدون توجه به ناظر، مستقیما دستوراتی را به تحلیل گر بدهد و ناظر نیز همزمان دستورات متفاوتی به تحلیل گر بدهد، در این صورت کار کردن برای تحلیل گر بسیار دشوار خواهد شد و ارتباط بین مسئول فنی و ناظر دچار مشکل می گردد. بنابراین شایسته است که مسئول فنی همیشه از طریق ناظر یا با اطلاع و آگاهی او با تحلیل گر ارتباط برقرار نماید.

اصل استثناء یعنی اینکه کارمند سطح پایین بایستی تنها تصمیم گیری در مورد مسائل استثنایی و خاص را به مقام مافوق مستقیم خود ارجاع دهد و بقیه تصمیمات را خود اتخاذ نماید. این کار ضمن کاهش فشار فعالیت ها و مسائل غیر ضروری بر مقامات بالاتر، میزان تاخیر در تصمیم گیری را کاهش می دهد. مسلما باید مشخص شود کدام تصمیمات باید در سطح پایین اتخاذ شود و کدام تصمیمات شامل موارد استثنایی است که باید به مقامات ارشد ارجاع داده شود. در این رابطه تفویض اختیار بسیار مهم می باشد. در صورت عدم شفاف سازی این امکان وجود دارد که تمام تصمیمات توسط مقام بالاتر گرفته شود و یا در غیر این صورت ممکن است در روند تصمیم گیری تضادهایی به وجود آید.

حیطه کنترل اصطلاحی است که در مورد تعداد افرادی استفاده می شود که توسط یک شخص کنترل می گردند یعنی تعداد زیردستانی که یک نفر قادر به مدیریت آن هاست. حیطه کنترل در مورد فعالیت های مختلف متفاوت است.

تعیین حیطه مناسب کنترل تنها از طریق بررسی کامل ماهیت کار امکان پذیر است. در مشاغل بارگیری و تخلیه ی بار می توان برای هر ۵۰ نفر یک سرپرست تعیین نمود. حال آنکه در فرایند زباله سوزی یا تصفیه خانه پساب ممکن است برای هر ۱۰ تا ۱۵ نفر یک سرپرست مورد نیاز باشد. اگر کار انجام شده توسط همه ی افراد مشابه باشد تعداد بیشتری از افراد به یک سرپرست سپرده خواهند شد. برعکس اگر فعالیت یا وظیفه محوله به افراد متفاوت باشد برای هر ناظر تعداد افراد کمتری در نظر گرفته خواهد شد.

نقش های نظارتی و کنترلی

مسئله اساسی دیگر در سازماندهی، وظایف انجام نشده یا تحت انجام است. پایش منظم یا دوره ای به منظور مشخص کردن اینکه آیا وظایف و فعالیت ها به همان صورت که طراحی شده اند اجرا شده اند یا خیر ضروری می باشد. بنابراین وظیفه پایش و کنترل بایستی صراحتا و مشخصا در طرح سازمانی گنجانده شود به نحوی که بازخوردهای منظم، به موقع و به شکل مناسب به مدیران ارسال گردد. در زمان طراحی نقشها و آماده سازی چارت سازمانی بایستی اشخاصی که وظیفه اندازه گیری میزان تکمیل عملکرد و ارائه بازخور به مقامات ذیربط را بر عهده دارند مشخص گردند.

قدرت اعمال اقدامات اصلاحی

آگاهی صرف از روش مدیریت پسماند و اجرای عملیات کافی نمی باشد و لازم است که فعالیت های انجام شده با برنامه ی عملیاتی تهیه شده مقایسه گردند. برای مثال یک گروه از کارگران جهت جمع آوری مواد زائد از سه منطقه به کار گرفته شده اند. ناظر ممکن است مشاهده کند که عملیات جمع آوری مواد زائد از محل های مورد نظر به صورت کامل انجام نشده است و مقداری زائدات بر جای مانده است که می تواند منجر به ایجاد بوی بد و اعتراض ساکنین آن محدوده شود. اگر ناظرین این مورد را نادیده گرفته و چشم پوشی نمایند به تدریج این مواد زائد زیاد شده و ممکن است کل منطقه را آلوده نماید. بنابراین او بایستی جهت انجام اقدامات اصلاحی دارای اختیار لازم بوده و حمایت مقامات بالاتر را در خصوص تصمیم گیری در این موارد به همراه داشته باشد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ برنامه ریزی، نظارت و کنترل مدیریت پسماند

⇐ ارزیابی و انتخاب تجهیزات و تاسیسات مورد نیاز مدیریت پسماند

⇐ بازیابی، بازیافت و استفاده مجدد از پسماند