شاخص های میکروبی آلودگی مدفوعی آب

شاخص های میکروبی آلودگی مدفوعی آب

فرمت: pdf   تعداد صفحات: 18

فهرست:

• مقدمه
• میکروارگانیسم های شاخص آلودگی مدفوعی
• کلیفرم های کل
• کلیفرم های مدفوعی
• استرپتوکوکوس مدفوعی
• باکتری های بی هوازی
• کلوستریدیوم پرفرنژنس
• باکتروئیدها
• باکتریوفاژها
• شاخص های شیمیایی کیفیت آب
• نمونه برداری میکروبی آب و فاضلاب
• کیفیت باکتریولوژیکی آب آشامیدنی
• روش های آزمایش باکتریولوژیکی آب
• تست اندول، متیل زد، پروسکوئر (vp)، سیترات
• سایر اندیکاتورهای آلودگی میکروبی
• و …

مقدمه

آب آلوده شده به مدفوع، مسئول بیماریهای روده ای زیادی میباشد. با وجود اینکه بیشتر عوامل بیماریزای منتقله توسط آب قابل تشخیص هستند، روشهای موجود اغلب مشکل، پر هزینه و وقت گیر است. به علاوه عوامل بیماری زا تنها از طریق افراد آلوده و حیوانات وارد آب نمی شوند و امکان آزمایش آب برای هر پاتوژن احتمالی که ممکن است در آن حضور داشته باشد، غیر ممکن است. به همین خاطر باید شاخصی را جهت تشخیص آلودگی مدفوعی آب تعیین کرد. معیارهای یک ارگانیسم شاخص ایده آل عبارتند از:

1. این ارگانیسم بایستی عضوی از میکروفلورای رودهای حیوانات خونگرم باشد.
2. این ارگانیسم بایستی در زمان حضور پاتوژنها حضور داشته و در غیاب آنها نیز غایب باشد (در نمونه های غیر الوده).
3. این ارگانیسم بایستی در شمار بیشتری نسبت به پاتوژنها حضور داشته باشد.
4. این ارگانیسم بایستی حداقل مقاومتی معادل پاتوژنها نسبت به شرایط محیطی و گندزدایی در تصفیه خانه های آب و فاضلاب داشته باشد.
5. این میکروارگانیسم نبایستی در محیط تکثیر پیدا کند.
6. شناسایی این میکروارگانیسم بایستی آسان، سریع و کم هزینه باشد.
7. ارگانیسم شاخص بایستی غیر بیماری زا باشد.

آزمایشات میکروب شناسی می تواند در رابطه با سایر آلودگی های مدفوعی نیز انجام شود. با کمک آنها می توان اطلاعاتی را درباره گروههای خاص ارگانیسمها که توسط فرآیند تصفیه حذف می گردند، به دست آورد. بنابراین اگر باکتریوفاژها در آب وجود داشته باشند، نمایانگر این است که ویروس ها حذف نشده اند و با وجود اسپورهای کلستریدیای احیاءکننده سولفیت نشان دهنده حضور میکروارگانیسم هایی با مقاومت بالا می باشد.

شمارش کلی باکتری های هوازی، هتروتروف و یا روش های شیمیایی غیر مستقیم و روش های میکروسکوپی، اطلاعاتی را در رابطه با مواد مغذی قابل دسترس که سبب رشد باکتری ها می شوند، ارائه می دهد.

میکروارگانیسم های شاخص آلودگی مدفوعی

بکارگیری ارگانیسم های رودهای معمولی به عنوان شاخص های آلودگی مدفوعی آب، برای پایش و ارزیابی ایمنی میکروبی منابع آبی مورد تأیید عموم است. باکتری انتخابی اشرشیاکلی ( E . Coli) و با وسعت کمتری باکتری های کلیفرم مقاوم در برابر حرارت می باشد. اشرشیاکلی شاخص انتخابی برای زمانی است که منابع مورد نیاز جهت آزمایشات میکربی تکمیلی محدود است. میکروارگانیسم های دیگری نیز می توانند به عنوان شاخص های آلودگی مدفوعی در شرایط معینی به کار روند، به دلیل اینکه ویروس های روده ای و کیست بعضی از انگل ها، مقاومتر از اشرشیاکلی و ارگانیسم های کلیفرم در آب، نشان دهنده عدم حضور ویروس های روده ای و بعضی انگلها مانند ژیاردیا و کریپتوسپوریدیوم نمی باشد.

این مسئله که بعضی از باکتری های کلیفرم مقاوم در برابر حرارت و یا کلیفرم کل تنها منبع مدفوعی ندارند و ممکن است از طریق خاک یا سبزیجات فاسد شده وارد آب گردند، اهمیت آنها را به صورت شاخص آلودگی مدفوعی کاهش می دهد. سایر شاخص های باکتریایی که دارای خواص مفیدی هستند و می توان از آنها برای هدف های خاصی استفاده کرد عبارتند از: استرپتوکوکوس مدفوعی، کلستریدیوم پرفرنژنس، بیفیدوباکتر، باکتروئید.

کلیفرم های کل (total coliforms)

گروه کلیفرم کل شامل باکتری های هوازی و بی هوازی اختیاری، گرم منفی، غیر اسپورزا و میله ای شکل هستند که قادر به تخمیر لاکتوز در دمای 35 با تولید گاز، اسید و تخمير آلدئيد در یک دوره زمانی ۴۸-۲۴ ساعته میباشند. این گروه همچنین اکسیداز منفی هستند. باکتری کلیفرم دارای آنزیم بتاگالاكتوسیداز است.

این گروه شامل اشرشیاکلی ( E. Coli)، انتروباکتر، کلبسیلا و سیتروباکتر هستند. در تقسیم بندی جدید گروه باکتری های کلیفرم به باکتری های تخمیرکننده لاکتوز اطلاق می شود که هتروژن بوده، هم در مدفوع و هم در محیط هایی مانند آبهای غنی از مواد مغذی، خاک، سبزیجات فاسد شده و آب آشامیدنی حاوی میزان نسبتا زیادی از مواد مغذی یافت می شوند. از این گونه ها می توان به انتروباکتر کلونکا و سیتروباکتر فروندی اشاره کرد.

میزان تخلیه کلیفرم های کل به محیط توسط انسان روزانه عدد / روز – نفر ۱۰۰×۲ است. این ارگانیسم های شاخص جهت تعیین کیفیت آب قابل شرب، آب های تفریحی و … مفید هستند. برخی از اعضاء این گروه نظیر کلبسیلا ممکن است تحت شرایط محیطی خاص (گاهی اوقات) در فضولات صنعتی و کشاورزی رشد کند. در تصفیه خانه های آب کلیفرم کل یکی از بهترین شاخص ها جهت پایش راندمان تصفیه خانه است. معمولا کلیفرم های مدفوعی به طور میانگین ۲۰-۱۵ درصد کلیفرم كل هستند و در بین انواع مدفوعی حدود ۹۵٪ آنها از نوع اشرشیاکلی هستند.

کلیفرم های مدفوعی (Fecal Coliforms)

کلیفرم های مدفوعی یا کلیفرمهای مقاوم در برابر حرارت شامل تمامی کلیفرم هایی هستند که قادر به تخمیر لاکتوز در دمای 44.5 هستند. این گروه شامل اشرشیاکلی یاکلبسیلا پنومونا (۳) می باشد. حضور کلیفرم های مدفوعی نشان دهنده حضور مواد مدفوعی از حیوانات خونگرم است. با این حال، منابع انسانی و حیوانی الودگی قابل تمایز نیستند. برخی محققین استفاده از اشرشیاکلی را به عنوان یک شاخص آلودگی مدفوعی پیشنهاد کرده اند، از آنجایی که به سادگی از سایر اعضاء گروه کلیفرم مدفوعی (به عنوان مثال، عدم حضور اوره از و حضور بتاگالاكتوسيداز) متمایز می شود. این گروه به وسعت کمتری، انتروباکتر و سیتروباکتر را نیز شامل می شود. مقاومت این ارگانیسم ها در برابر گندزدایی نسبت به کیست های پروتوزوئری یا ویروس ها کمتر است. این میکروارگانیسم ها ممکن است تحت شرایط مناسب در آب و فاضلاب رشد مجدد داشته باشند.

استرپتوکوکوس مدفوعی (Fecal streptococcf)

استرپتوکوکوس مدفوعی به آن دسته از استرپتوکوک اطلاق می شود که عموما در مدفوع انسان و حیوانات وجود دارند. همه آنها متعلق به آنتی ژن گروه لنسفیلد (Lancefield) هستند. این گروه شامل استرپتوکوکوس نکالیس، استرپتوکوکوس بويس، استرپتوکوکوس اکونیوس و استرپتوکوکوس آویوم هستند. حدود ۸۰٪ استرپتوکوک های مدفوعی انسان را نوع فکالیس تشکیل می دهد. از آنجایی که این میکروارگانیسم ها عموما در مجرای رودهای انسانها و حیوانات خونگرم زندگی می کنند، به منظور شناسایی آلودگی مدفوعی در آب مورد استفاده قرار می گیرند. اعضاء این گروه به ندرت در آب آلوده تکثیر یافته و پایدارتر از اشرشیاکلی و سایر باکتریهای گروه کلیفرم هستند. یک زیرگروه از گروه استرپتوکوکوس مدفوعي (استرپتوکوکوس فكاليس و فاسيوم) به عنوان شاخص حضور ویروس ها، به ویژه در جامدات بیولوژیکی و آب دریا معرفی شده اند. نسبت Fe/Fs به عنوان شاخصی از منبع آلودگی آبهای سطحی مورد استفاده قرار می گیرد، به نحوی که اگر این نسبت 4≤ باشد، آلودگی دارای منشأ انسانی بوده و اگر این نسبت 0.7> باشد، منشأ آلودگی حیوانی است. اگر نسبت حاصله بین ۲-۱ باشد، تفسیر آن قطعی نیست. به این ترتیب که اگر نمونه از محلی در نزدیکی منبع مشکوک به آلودگی برداشت شود، محتمل ترین تفسیر این است که منشأ انسانی و حیوان آلودگی یکسان باشد. اگر این نسبت در یک آلودگی مختلط برابر ۴-۲ باشد، آلودگی بیشتر انسانی بوده و اگر این نسبت بین ۱/۰-۰.۷ باشد، آلودگی بیشتر به فضولات دام و طیور مربوط است.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ میکروارگانیسم ها و خطرات آلودگی میکروبی مواد غذایی

⇐ میکروبیولوژی محیط

⇐ پاورپوینت میکروب شناسی دانشجویان بهداشت محیط