سوالات تستی دفن بهداشتی مواد زائد جامد با پاسخ تشریحی

سوالات تستی دفن بهداشتی مواد زائد جامد با پاسخ تشریحی

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 39

ضوابط کلی انتخاب محل، آماده سازی و روش های مختلف دفن

مقدمه

دفن بهداشتی زباله عبارت است از انتقال مواد زاید به محل ویژه، تخلیه، لایه بندی، متراکم نمودن و پوشش آن با خاک به طوری که هیچگونه خطری متوجه محیط زیست نشود. این روش بسیار مؤثر و متداول ترین روش در دنیا است و در مناطقی با زمین کافی و مناسب، یکی از روش های سریع و اقتصادی محسوب می گردد. در این روش بو، دود و آلودگی های آب و خاک وجود نداشته و پوشش روزانه با خاک، مانع پرورش حشرات و جلب جوندگان و حیوانات خواهد شد. برای انجام عملیات دفن بهداشتی باید مطالعات اولیه با دقت صورت گرفته و پس از جلب نظر ارگانهای ذیربط نظیر محیط زیست، شهرداری، منابع طبیعی، سازمان آب، مرکز بهداشت و… طی صورت جلسه ای اقدام به انتخاب زمین مناسب نمود. انتخاب محل باید با دقت و رعایت ضوابط بهداشتی صورت گیرد و پس از آماده سازی زمین، تکنولوژی مناسب دفن را معین و نسبت به انجام عملیات دفن اقدام نمود. عملیات دفن بهداشتی براساس یک برنامه ریزی جامع باید برای ۲۰ تا ۴۰ سال آینده مورد توجه باشد.

انتخاب محل

محل دفن باید با وسعت مناسب که جوابگوی نیازهای ۲۰ تا ۴۰ سال آینده باشد، انتخاب گردد. در انتخاب محل باید از کارشناسان مربوطه و ارگان های ذی ربط کمک گرفت و بهترین مکان را از نظر بهداشتی و اقتصادی تعیین نمود. فاصله محل دفن از اجتماع در حدود ۱۰ تا ۲۰ کیلومتر منظور می شود و در صورتی که از یک یا چند ایستگاه انتقال استفاده شود، محل دفن می تواند در فاصله ۳۰ تا ۴۰ کیلومتری انتخاب گردد. در مطالعات اولیه باید نقشه برداری صورت گرفته و وضع منطقه از نظر توپوگرافی مشخص شود. همچنین مطالعات زمین شناسی، هیدرولوژی و هیدروژئولوژی، زهکشی طبیعی منطقه، خاک پوششی، قابلیت دسترسی به محل، وضعیت هواشناسی و بادهای غالب، هزینه ها، استفاده های آتی از زمین، مقبولیت عمومی، مسایل بهداشتی و تعدد اماکن دفن باید با دقت انجام گرفته و آنگاه نسبت به آماده سازی محل جهت عملیات دفن اقدام گردد.

 آماده سازی محل دفن

پس از انتخاب محل براساس ضوابط بهداشتی و مطالعات دقیق اولیه، باید محل جهت انجام عملیات دفن بهداشتی آماده گردد. در این مرحله تأمین امکانات مختلف و احداث بناهای لازم باید مورد توجه باشند. اهم اقدامات جهت آماده سازی محل عبارتند از: تأمین باسکول جهت توزین زباله، اتاق نگهبانی، فنس کشی یا درخت کاری جهت جلوگیری از پراکندگی اشیاء سبک در اثر باد، محل شستشوی ماشین ها، امکانات استراحت و نظافت پرسنل، خطوط ارتباطی، تأمین برق، آب تحت فشار، تأمین وسایل اطفاء حریق، منطقه بندی، تعیین نام و نصب تابلو، تأمین تجهیزات فنی، دفتر امور اداری جهت ثبت اطلاعات روزانه، جاده کشی و ….

پیش بینی لازم برای کنترل آلودگی آب در منطقه دفن

نشت شیرابه زباله و همچنین گازهای تولیدی (CH4 و CO2 از عوامل مهم آلودگی آبهای سطحی و زیرزمینی در اماکن دفن بهداشتی محسوب می شوند. در مطالعات اولیه باید مسأله سیلاب ها را با توجه به آمار ۵۰ ساله مورد نظر قرار داد و جهت آلودگی آبهای سطحی کلیه زهکش های سطحی منتقل کننده آب به جایگاه های دفن را قطع نمود. برای این کار با ساخت آبراهه های مناسب و همچنین جمع آوری و تصفیه شیرابه می توان خطر آلودگی آبهای سطحی را به حداقل رساند. شیب بندی مناسب محل دفن (شیب سطحی ۲ تا ۴ درصد و برای شیب های جانبی ۳۰ درصد) و ایجاد سد یا حفاظ ۳ متری خاک همراه با مصالح مطمئن تر برای جلوگیری از نفوذ نزولات جوی و سایر آبهای سطحی به منطقه دفن در کنترل آلودگی ها بسیار مؤثر است.

در صورتی که جایگاه دفن مجاور یا روی سفره آبها باشد یا محل دفن با نفوذ آبها به حالت فوق اشباع برسد و یا حرکت شیرابه به طرف سفره ها انجام گیرد، آبهای زیرزمینی آلوده خواهند شد. کنترل و تصفیه دقیق شیرابه می تواند خطر آلودگی را مرتفع نماید. رعایت دقیق ضوابط بهداشتی، استفاده از تکنولوژی مناسب دفن و مدیریت صحیح در این اماکن می تواند از آلودگی پیشگیری نماید.

همچنین نفوذ گازهای تولید شده به خصوص CO₂ در محل، می تواند باعث سختی آبهای زیرزمینی شود. شیرابه زباله به شدت آلوده است و علاوه بر داشتن CO₂، دارای ,BOD₅ دو تا ۳۰ هزار میلی گرم در لیتر و COD حدود ۳۰ تا ۴۵ هزار میلی گرم در لیتر است و عناصری نظیر کلرور، سولفات، منیزیم، فسفر، کلسیم، آهن، سدیم، پتاسیم، نیترات، ازت آلی و آمونیاکی و جامدات معلق را به آنها وارد می نماید. شیرابه زباله می تواند با روشهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی تصفیه گردد.

تولید و کنترل گازها در اماکن دفن

در اماکن دفن، ابتدا تجزیه هوازی برای مدت کوتاهی صورت می گیرد و CO₂ زیادی تولید می شود. با گذشت زمان، شرایط بی هوازی غالب شده و به تدریج از میزان CO₂ تولیدی کاسته شده و بر میزان CH₄ تولیدی افزوده می گردد؛ به طوری که پس از مدت حدود ۲ سال تقریبا نیمی از گازهای تولیدی متان و نیم دیگر CO₂ خواهد بود. به طور کلی می توان گفت که همواره بیش از ۹۰ درصد گازهای تولیدی در اماکن دفن به این دو گاز مربوط می شود. CO₂ به دلیل سنگین تر بودن از هوا در قسمت های زیرین محل دفن تجمع یافته و در نهایت به اعماق زمین نفوذ می کند. CO₂ در آب به اسیدکربنیک تبدیل شده و در واکنش با کربنات های کلسیم و منیزیم می تواند سختی آبها را افزایش دهد. متان به دلیل سبک بودن وارد اتمسفر شده و در صورتی که غلظت آن به ۵ تا ۱۵ درصد برسد، انفجار صورت می گیرد. لازم به ذکر است که وجود گاز متان در لایه های دفن زباله، به دلیل عدم وجود اکسیژن موجب انفجار نخواهد شد.

به دلیل مشکلات فوق الذكر، مسأله تهویه گازها و کنترل آنها یکی از اقدامات اساسی در اماکن دفن محسوب می گردد و باید پیش بینی لازم در این زمینه صورت گیرد. برای جمع آوری و کنترل حرکت گازها معمولا از لوله های مشبکی استفاده میگردد که در لایه های شنی کف زمین تعبیه شده است. استفاده از لایه های رسی – شنی برای کنترل گاز و جلوگیری از نفوذ بی رویه آن به اعماق زمین، یک روش معمول در جایگاه های دفن زباله است. همچنین کنترل و انتقال گاز متان را می توان با نصب لوله های تهویه که نسبت به خاک مجاور غیرقابل نفوذترند، انجام داد. فضای بین لوله گذاری با توجه به عرض توده های زباله، معمولا بین ۱/۸۰ تا ۶۰ متر متغیر است و درون لوله ها را از شن پر می کنند.

برای کنترل نهایی گاز متان و جلوگیری از حرکت و انتقال گاز، می توان با ایجاد حفاظ های ویژه غیرقابل نفوذ اقدام نمود. متداولترین روش، استفاده از رس فشرده است که با ضخامت ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر بکار میرود. لازم به ذکر است که برخی مواد دیگر طبیعی و مصنوعی نظیر مواد معدنی، لایه های مصنوعی PVC، آسفالت و غیره نیز قابل کاربرد می باشند.

ضمن کنترل گازها در اماکن دفن و توجه به خطرات و آلودگی های ناشی از آنها باید همواره مسأله استفاده و کاربرد گازها به عنوان منبع انرژی مورد نظر باشد.

ادامه جزوه و سوالات تستی را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ ارزیابی و مکان یابی دفن بهداشتی مواد زائد

⇐ درسنامه و سوالات تستی پردازش و بازیافت مواد زائد جامد

⇐ دفن بهداشتی پسماند