ساختمان و کار دستگاه تناسلی در انسان

ساختمان و کار دستگاه تناسلی در انسان

فرمت: PDF  تعداد صفحات: 12

یکی از مهمترین خصوصیات حیات، تولید مثل است. توانایی تولید مثل در انسان معمولا بین ۱۲ تا ۱۵ سالگی حاصل می شود که آن را بلوغ می نامند. در هنگام بلوغ تولید و ترشح هورمونهای جنسی مانند تستوسترون در مرد و استروژن و پروژسترون در زن به مقادیر قابل توجهی افزایش می یابد و به واسطه اثرات آنها، صفات ثانویه جنسی بروز می کند. از جمله صفات ثانویه در جنس مذکر، اینها هستند: رشد و نمو آلت تناسلی، کیسه بیضه، بیضه ها و تولید یاخته های بالغ جنسی در بیضه ها، بم شدن صدا و رویش مو در ناحیه پوست صورت، زیر بغل، سینه و شرمگاه، کاهش ذخایر چربی بدن و ستبر شدن ماهیچه ها و از صفات ثانویه در

جنس مؤنث، رشد و نمو پستان ها، رویش مو در شرمگاه و زیربغل، شروع قاعدگی، تولید یاخته های بالغ جنسی، رشد رحم، لوله های رحم و مهبل، افزایش بافت چربی در پستان و ناحیه لگن، رشد و نمو غده ها و مجاری شیری.

از آنجا که در بررسی مسائل مربوط به دوران حاملگی به ویژه در بیان مرحله های گوناگون زایمان، آشنایی فراگیران عزیز با ساختمان دستگاه تناسلی زنان بسیار ضروری به نظر می رسد لذا در این بخش ضمن نگرش بسیار مختصر و کوتاه بر دستگاه تناسلی جنس مذکر، به بررسی جزئیات کار دستگاه تناسلی در زنان خواهیم پرداخت.

هدف کلی:

• آشنایی با ساختمان و کار دستگاه تناسلی در انسان

هدف های رفتاری:

از شما انتظار می رود پس از مطالعه این فصل بتوانید:

• اعضای تشکیل دهنده دستگاه تناسلی در هر دو جنس را نام ببرید و وظایف هریک را بیان کنید.
• مکانیسم تخمک گذاری را توضیح دهید.
• نحوه فعالیت هورمون های استروژن و پروژسترون را به هنگام حاملگی و در غیاب آن شرح دهید.
• مفهوم علمی قاعدگی را بیان کنید و مراحل مختلف هر دوره آن را شرح دهید.
• اختلالات قاعدگی را بیان کنید.
• مفهوم علمی یائسگی را توضیح دهید.

دستگاه تناسلی مردان

دستگاه تناسلی مردان شامل بیضه ها، مجاری بیضه ها، غدد ضمیمه آنها (پروستات، غده های کوپر، کیسه منی) و آلت تناسلی است.

آلت تناسلی این عضو در جلوی کیسه بیضه قرار گرفته است.

بیضه ها

بیضه ها که در ترشح هورمونهای مردانه و تولید اسپرماتوزوئید نقش عمده دارند اعضایی هستند بیضی شکل و پهن که تعداد آنها دو عدد و طول آنها حدود ۵ سانتی متر است و درون کیسه بیضه جای دارند. لایه خارجی بیضه از بافت لیفی متراکم و سفیدی ساخته شده که سپید پرده نامیده می شود. این لایه در کناره عقبی بیضه به داخل آن وارد می شود و دیواره قایم و ناتمامی را ایجاد می کند که خود به چند دیواره تقسیم می شود و بافت بیضه را به ۲۵۰ تا ۴۰۰ لیک تقسیم می کند. هریک از این لپک ها حاوی یک تا سه لوله پیچاپیچ باریک به نام لوله های اسپرم ساز هستند.

یاخته های جنسی نر، که در مراحل مختلف تکامل هستند، در داخل این لوله ها یافت می شوند. گذشته از یاخته های جنسی، یاخته های دیگری به نام یاخته های سر تولی در بیضه یافت می شوند که مسئول محافظت و تغذیه اسپرماتوزوئیدها هستند. یاخته های بینابینی لیدیگ نیز به صورت پراکنده ای در بین لوله ها قرار گرفته اند و مسئول ترشح هورمون های مذكر هستند.

لوله های اسپرم ساز پس از الحاق به یکدیگر لوله های مستقیم بزرگتری را به وجود می آورند که به نوبه خود پس از تداخل، شبکه توری شکلی را به نام شبکه بیضه می سازند که یاخته های جنسی پس از ساخته شدن در لوله های اسپرم ساز به درون آن ریخته می شوند.

از شبکه بیضه در حدود ۲۰ لوله کوچک و مارپیچ خارج می شود که پس از عبور از سپید پرده به اپیدیدیم می پیوندند. اپیدیدیم هر بیضه لوله مارپیچی است که قسمت اول تشکیلات مربوط به مجاری بیضه را تشکیل می دهد. مجرای منی در ادامه اپیدیدیم است که ترشحات کیسه های منی پس از الحاق به این مجرا، مجرای انزال را به وجود می آورد که از طریق این مجرا، اسپرماتوزوئید و ترشحات کیسه منی به پیشابراه می ریزد. پیشابراه لوله ای است که ادرار و مایع منی از آن عبور می کند. این لوله از مثانه شروع و به سوراخ خارجی مجرا منتهی می شود (شکل 1).

نمایش مجاری اپیدیدیم و منی بر

الف – اپیدیدیم و بیضه (بیضه در برش طولی نمایش داده شده است)

کیسه های منی

کیسه های منی دو کیسه غشایی مارپیچ کوچک هستند که در عقب مثانه و نزدیک گردن آن قرار گرفته اند. این کیسه ها برخلاف عقیده عمومی محل ذخیره اسپرم ها نیست (مقدار کمی از اسپرم ها در اپیدیدیم و قسمت اعظم آن در مجرای منی بر و آمپول آن ذخیره می شود بلکه غده هایی هستند که ماده ای موکوسی حاوی فروکتوز، اسیدهای آمینه و ویتامین C تراوش می کنند که جهت تغذیه اسپرماتوزوئیدها به کار می روند. این ترشحات در موقع انزال به مایع منی اضافه می شود و احتمالا با واکنش قلیایی خود به همراه ترشحات پروستات، نقشی در حفاظت اسپرماتوزئیدها در برابر محیط اسیدی مبهل برعهده دارند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

• پروستات
• غده های کوپر
• دستگاه تناسلی زنان
• برجستگی ونوس
• لبهای بزرگ و لبهای کوچیک
• کلیتوریس
• غده های اسکن و پارتولن
• رحم و زهدان
• لوله های رحم
• قاعدگی
• یائسگی
• و …

حتما بخوانید:

⇐ دانلود کتاب آناتومی به زبان ساده (PDF)

⇐ دانلود کتاب بافت شناسی دکتر سلیمانی راد