روش های کنترل کیفی و کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی
روش های کنترل کیفی و کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی
روش های کنترل کیفی و کالیبراسیون تجهیزات آزمایشگاهی
فرمت: PDF تعداد صفحات: 48
فهرست:
- مقدمه
- سمپلر
- اسپکتروفتومتر
- سانتریفوژ
- بنماری
- یخچال
- ترازو
- سیستم های تلخیص آب
- میکروسکوپ
- سل کانتر
- فلیم فتومتر
- منابع
مقدمه:
کنترل کیفی فرآیندی است که در سایر فرآیندها اعم از فرآیندهای فنی و اداری وارد شده و از خروج جواب غیر صحیح جلوگیری می کند که شامل روش های بکار رفته جهت ارزیابی ، متد آزمایشات و نحوه انجام آزمایشات می باشد.
اولین قدم برای استفاده صحیح از تجهیزات آزمایشگاهی، مطالعه کامل کاتالوگ ها و عمل به دستورالعمل های نگهداری و کنترل کیفیت مندرج در آن می باشد. مطالبی که در ذیل آمده است، جنبه عام داشته و جایگزین دستورالعمل سازنده نمی باشد.
تعاریف و اصطلاحات کاربردی
۱- کنترل کیفی: کنترل کیفی ، مقایسه خروجی یک وسیله (مرجع) پزشکی با یک استاندارد و تعیین میزان خطای این وسیله نسبت به آن و مقایسه با استانداردها را شامل می شود و شامل آزمون هایی است که جهت ارزیابی سنجش وضعیت کنترل کیفیت دستگاه از نظر ایمنی ، عملکرد و بررسی صحت و دقت استفاده می شود.
٢- کالیبراسیون: کالیبراسیون مجموعه عملیاتی است که تحت شرایط معین میان دستگاه اندازه گیری (تجهیزات پزشکی) و مقدار متناظر آن از استانداردهای مرجع، برقرار شده و اطمینان از عملکرد صحیح دستگاه در رابطه با خروجی مشخص را فراهم می آورد.
سمپلر(Sampler) یا میکروپیپت (Micropipette):
میکروپیپت ابزاری آزمایشگاهی است که برای جابجایی حجم های کوچک مایعات مورد استفاده قرار می گیرد. این وسیله در ایران معمولا به نام سمپلر شناخته شده است و در آزمایشگاه های تشخیص طبی و تحقیقاتی، آزمایشگاه های بیولوژی، سلولی مولکولی و … کاربرد آنها ضروری محسوب می شود. اساس کار این دستگاه کوچک، مکش مایعات و نگهداری آنها تحت فشار خلا و سپس تخلیه در جای دیگر است. حجم مایعی که قادر به جابجایی است از 0.1 میکرولیتر (لاندا) تا 10 میلی لیتر متغیر است و برخی از میکروپیپت ها در حجم های مختلف قابل تنظیم می باشند. میکروپیپت های متغیر بسیار محبوب تر از نوع ثابت هستند و باعث صرفه جویی در هزینه می شوند. با توجه به اینکه بحث در مورد سمپلرهای با حجم های بسیار کم است لذا کالیبره کردن آنها اهمیت بسیار بالایی دارد.
روش صحیح استفاده از سمپلر:
پس از محکم کردن نوک سمپلر مناسب به سمپلر، ابتدا دکمه کنترل فشار (Control button/ Push button) سمپلر را به آرامی تا توقف اول دکمه، پائین می آوریم، در همان حال نوک سمپلر را چند میلیمتر (حدود ۳ میلی متر و بسته به حجم سمپلر) در مایع فرو برده و دکمه فشار را به آرامی رها می کنیم تا مایع وارد نوک سمپلر شود، برای تخلیه در لوله یا ظرف مورد نظر، با فشار مجدد دکمه تا توقف اول، محلول را با تماس به جداره ظرف به آرامی خارج کرده و پس از ۳-۱ ثانیه با فشار تا توقف دوم، باقیمانده محلول را نیز کاملا خارج می نمائیم.
جهت رسیدن به حداکثر دقت و صحت برای سمپلرهای با حجم ۱۰ میکرولیتر و بیشتر، توصیه می شود قبل از انتقال حجم نمونه، ۲ الی ۳ بار عمل برداشت و تخلیه نمونه تکرار شود تا کاملا جدار داخلی نوک سمپلر به نمونه آغشته شود سپس حجم مورد نظر از نمونه برداشت شود.
برای حجم های کمتر از ۱۰ میکرولیتر بهتر است، فقط یکبار برداشت با استفاده از یک نوک سمپلر خشک (Unwetted Tip) و بدون آغشتگی به نمونه باشد، انجام می شود و پس از تخلیه در محل مورد نظر، جهت اطمینان از تخلیه کامل تمامی حجم درون نوک سمپلر، با محلول موجود در ظرف شسته شود.
باید در نظر داشت، عملکرد مطلوب سمپلر فقط با استفاده از سر سمپلرهای نو و یکبار مصرف بدست می آید و از شستشو و استفاده مجدد از سر سمپلرها، می بایست خودداری نمود.
نکات مهمی که در کار با سمپلر می بایست رعایت شود:
- اطمینان از اتصال کامل نوک سمپلر به سمپلر
- عمود نگهداشتن سمپلر در زمان مکش
- تخلیه محلول با تماس نوک سمپلر به جداره ظرف تحت زاویه ۱۰ تا ۴۰ درجه
- رها کردن آرام دکمه در زمان پر یا خالی کردن محتویات نوک سمپلر
- کشیدن کناره های خارجی نوک سمپلر پس از انجام مکش به جداره های فوقانی لوله به منظور حذف قطرات خارجی نوک سمپلر یا در صورت نیاز خشک کردن قطرات باقی مانده در بخش خارجی آن به کمک پارچه ای بدون پرز (البته باید مطمئن شد که پارچه چیزی از محتویات داخل نوک سمپلر را به خود جذب نکند)
- هنگام تخلیه محلول پس از توقف اول (پائین آوردن دکمه کنترل تا مرحله اول باید کمی تامل کرد (1-3 ثانیه) و سپس دکمه را تا توقف دوم پایین آورد.
- در سمپلرهای متغیر (قابل تنظیم برای حجم های مختلف) توصیه می شود برای کاهش حجم و تنظیم حجم مورد نظر، دکمه کنترل به آرامی تارسیدن به حجم انتخابی، چرخانده شود.
برای افزایش حجم بهتر است دکمه کنترل را تا کمی بیش از حجم مورد نظر پیچاند و بعد در خلاف جهت با کم کردن حجم به مقدار مورد نظر رسید.
کنترل کیفیت سمپلر (میکرو پست):
اطمینان از کالیبراسیون صحیح میکروپیپت ها که از طریق بررسی دقت و صحت عملکرد میکرو پیپت در برداشت حجم مورد انتظار حاصل می شود، نقش مهمی در برنامه های تضمین کیفیت ایفا می کند. اگرچه این ارزیابی به دو روش توزین و رنگ سنجی قابل انجام است، ولی تحت شرایط موجود و به علت عدم دسترسی اغلب آزمایشگاه ها به الزامات استفاده از روش توزین مانند ترازوهایی با درجه تفکیک (Resolution) مناسب برای کنترل سمپلر (درجه تفکیک 0.01 میلی گرم ) و کالیبراسیون منظم ترازو استفاده از روش رنگ سنجی، توصیه می گردد.
بررسی دقت و صحت سمپلر بهتراست ۳ تا ۴ بار در سال انجام شود.
ارزيابي سمپلر (میکروپیپت) به روش رنگ سنجی
در این روش با استفاده از یک محلول رنگی با جذب پایدار، مثل رنگ سبز خوراکی در طول موج ۶۳۰ -۶۲۰ نانومتر و یا پارانیتروفتل در طول موجهای ۴۰۱ یا ۴۰۵ نانومتر، صحت عملکرد سمپلر ونيز قابلیت تکرار آن کنترل می شود.
ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و ...
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.