جزوه مورفولوژی و فیزیولوژی حشرات

جزوه مورفولوژی و فیزیولوژی حشرات

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 62

گردآوری و تنظیم: دکتر هنا شریفی فرد

مقدمه

حشرات از قدیمی ترین جانوران روی کره زمین بوده و قدمت آنها را به حدود ۴۰۰-۳۵۰ میلیون سال پیش تخمین می زنند. از آن زمان تاکنون با اینکه سطح کره زمین شاهد تغییرات آب و هوایی زیادی از قبیل یخبندان ها، سیل ها، تشکیل و یا از بین رفتن کوه ها بوده است با این حال هیچ کدام از عوامل فوق نتوانسته اند مانع مهمی برای زندگی و تولید مثل حشرات باشند. تعداد گونه های حشرات را در حدود ۵-۴ میلیون گونه تخمین می زنند که در حدود یک میلیون گونه شناخته شده است. حشرات بوسیله فعالیت های خود در جهات مختلف یکی از دشمنان سرسخت و دائمی انسان محسوب شده و تمام فعالیت های حیاتی و سلامتی انسان و جانوران اهلی را بطور مستقیم یا غیرمستقیم تهدید می نمایند.

بیماری هایی مانند مالاریا، خواب، طاعون، تیفوس، تب راجعه و بسیاری از بیماری های انگلی و واگیر در انسان و حیوانات اهلی به وسیله حشرات منتقل می شود. بیماری تیفوس تا قبل از جنگ جهانی دوم یکی از مهلک ترین و خطرناکترین بیماری های اردوگاه ها، زندان ها و اجتماعات فقیر بشمار می رود. ناقل این بیماری حشره ای به نام شپش می باشد که در نتیجه مبارزه با ناقل آن تقریبا ریشه کن شده است. بیماری مالاریا یکی دیگر از بیماری های خطرناک و مهلک بوده که بوسیله حشره ای به نام پشه آنوفل به انسان منتقل می شود که در نتیجه مبارزه با ناقل آن کاهش زیادی نموده است. این بیماری به تنهایی سالیانه ۱۰ میلیون انسان را می کشد. در سال ۲۰۱۲ حدود ۲۰۷ میلیون مورد مالاریا گزارش شد که ۶۲۷۰۰۰ مورد از آن منجر به مرگ شد. همچنین بیماری تب دانگ که بعنوان سریعترین بیماری ناقل – زاد در حال رشد مورد توجه قرار گرفته است که سرعت رشد آن در ۵۰ سال گذشته ۳۰ برابر شده است.

ویروس عامل این بیماری توسط پشه های آندس منتقل می شود. حدود ۴۰٪ از مردم جهان سالیانه در معرض بیماری تب دانگ قرار دارند و حدود ۵۰۰۰۰۰ بیمار سالیانه بستری می شوند. میزان شیوع این بیماری در کشور مالزی در ماه ژانویه سال ۲۰۱۴ حدود ۳۰۰٪ نسبت به سال قبل افزایش یافت به طوری که تا اوایل فوریه ۲۰۱۴، ۹۴۵۳ مورد به بیماری مبتلا و ۱۷ مورد منجر به مرگ بیمار شد. بیماری لیشمانیازیس سالیانه ۱/۳ میلیون انسان را مبتلا می شوند. بیماری مهلک طاعون که در قرون وسطی نیمی از جمعیت اروپا را از بین برد و عامل آن باکتری پرسینیا پستیس است توسط حشره ای بنام کک منتقل می شود.

خسارت ناشی از حمله مگس دام به دام های اهلی در امریکا سالانه میلیونها دلار برآورد می شود در سال ۱۹۳۴ این آفت موجب از بین رفتن ۲۰۰/۰۰۰ رأس دام در ایالات جنوبی آمریکا گردید و خسارت مالی آن در بعضی سال ها به ۱۰ میلیون دلار می رسید.

خسارت و تهدید حشرات مخصوصا از طریق فعالیت هایی که این جانوران روی نباتات از موقع کاشت تا برداشت و همچنین محصولات انباری انجام میدهند قابل توجه می باشد این جانوران به وسیله تغذیه از قسمت های مختلف گیاهان موجب نابودی کامل و یا ضایع شدن نسبی محصولات کشاورزی می گردند. طبق گزارش سازمان خوار و بار جهانی F.A.O بطور متوسط سالانه در حدود یک چهارم محصولات کشاورزی در اثر حمله آفات کشاورزی از بین می رود. حشرات علاوه بر خسارت مستقیمی که به محصولات کشاورزی وارد می آورند بطور مستقیم از طریق انتقال و انتشار بیماری های باکتریایی و قارچی و مخصوصا ویروسی خسارت وارد آورده که به نوبه خود حائز اهمیت می باشند.

حشرات با وجود خسارات فراوانی که در زمینه های مختلف بر علیه انسان به عمل می آورند در بعضی موارد از طریق شکار یا انگلی کردن حشرات مضر (مانند شکار شته ها توسط کفشدوزک های هفت نقطه ای و پارازیته کردن تخم سن های گندم و توسط زنبور Asolcus) و تولید فرآورده هایی مانند ابریشم و عسل و مخصوصا نقشی که در گرده افشانی گل ها دارند مفید بوده و مورد استفاده انسان می باشند.

از عللی که در موفقیت حشرات مؤثر بوده عبارتند از :

1. قدرت زیست در محیط های مختلف: حشرات در تمام مناطق کره زمین از مناطق استوایی گرفته تا مناطق خشک و معتدل و قطبی دیده می شوند.
2. تولید مثل: در حشرات انواع تولید مثل مانند جنسی، بکرزایی، زنده زایی وجود دارد. قدرت تولیدمثلی در حشرات بخصوص در زنبورهای عسل و موریانه ها بسیار زیاد بوده و یکی دیگر از عوامل موفقیت آمیز حشرات بشمار می رود.
3. اسکلت خارجی: وجود اسکلت سخت خارجی حشرات یکی دیگر از عوامل بقای حشرات است که آنها را در مقابل صدمات خارجی محافظت کرده به علاوه در حشرات کوچک تبخیر بدن به خوبی کنترل می شود.
4. داشتن بال: حشرات بوسیله بال خود راحت تر می توانند از دسترس دشمنان خود بگریزند به علاوه در بعضی از حشرات امکان مهاجرت و پراکندگی بیشتر آنها را ممکن می سازد.
5. داشتن انواع دگردیسی: حشرات با داشتن انواع دگردیسی قادر به زندگی در زیستگاه های متفاوت هستند چنانکه مثلا در دگردیسی کامل که حشره در دوران نوزادی خود کرم مانند بوده و به نام لارو نامیده می شود از امکاناتی که برای رشد سریع خود لازم دارد بهره مند شده در صورتی که حشره کامل از شرایطی که برای تخم گذاری و پراکندگی و باروری مناسب است استفاده کنند.

حشرات و خویشاوندان آنها

حشرات در رده بندی سلسله جانوری از گروه جانداران چند سلولی (Metazoa) و زیر گروه بی مهرگان (Invertebrata) و بالاخره از شاخه بند پایان Arthropoda می باشند. این شاخه شامل 3/4 گونه های سلسله جانوری است. مبدأ بندپایان بطور دقیق معلوم نبوده و احتمالا مربوط به دوره کامبرین در دوران اول و متجاوز از یک میلیارد سال قبل می باشد مطالعه آثار فسیل شده جانوران این دوره نشان می دهد که اشکال اولیه بند پایان مانند تریلوبیت ها trilobites عموما آبزی و مجهز به دستگاه تنفسی برانشی بوده اند و انتقال زندگی بندپایان به خشکی همزمان با تحولات پوشش گیاهی زمین و پیدایش اولین نباتات آوندی در اواخر دوره سیلورین صورت گرفته است به طوری که اولین بند پایان زمین زی احتمالا ذوحیاتین و دارای زندگی آبی و خشکی بوده اند. شاخه بندپایان یا پامفصلی ها از ۴ زیرشاخه بزرگ تشکیل شده که عبارتند از:

1. زیرشاخه تریلوبیت ها Subphylum Triolobita شامل تریلوبیت ها که فقط به صورت فسیل وجود دارند.
2. زیرشاخه سخت پوستان Subphylum Crustacea، شامل رده های زیر است: رده Class Class Copepoda Class Ostracoda Branchipoda و غیره
3. زیر شاخه اتلوسرا Subphylum Atelocerata، شامل رده های هزارپایان Class Diplopoda ، صد پایان Class Chilopoda، شش پایان Class Hexapoda
4. زیر شاخه کلیسرداران Subphylum Chelicerata شامل رده های زیر است: رده مرواستوماتا Class Merostomata که شامل خرچنگ های نعل اسبی است، رده عنکبوتیان Class Arachnida،

ادامه مطلب را با دانلود فایل های پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ روش های شیمیایی و غیر شیمیایی مبارزه با حشرات و جوندگان

⇐ حفاظت در مقابل حشرات، بندپایان جوندگان و موجودات موزی

⇐ اهمیت بهداشتی و اقتصادی آلودگی آب، خاک و هوا و بیماری های مرتبط با مواد زائد