بهداشت شیر در مرحله تولید، جمع آوری و حمل و نقل
بهداشت شیر در مرحله تولید، جمع آوری و حمل و نقل
بهداشت شیر در مرحله تولید، جمع آوری و حمل و نقل
فرمت: Pdf تعداد صفحات: 18
فهرست:
- بهداشت شیر در مرحله تولید در دامداری
- بهداشت شیر در مرحله جمع آوری
- بهداشت شیر در مرحله حمل و نقل
- بهداشت شیر در کارخانه
- کنترل بهداشتی در تهیه و تولید فرآورده های شیر
- منابع
اینک، پس از بحث درباره بیماریهای شیرزاد لازم است خوانندگان و علاقمندان با راههای آلودگی شیر، و شیوه های جلوگیری از این آلودگی ها و مراعات موازین بهداشتی در تهیه فرآورده های شیر آشنا شوند.
١. بهداشت شیر در مرحله تولید در دامداری شیر ممکن است در مرحله تولید از طریق حیوان شیرده یا انسان، هوا، گردو غبار و ذرات آلوده به میکروارگانیسم های بیماریزا آلوده شود. با جلوگیری از آلودگی شیر در این مرحله سلامت مصرف کننده حفظ می شود و قابلیت نگهداری شیر نیز افزایش می یابد. شیری که در مرحله تولید، آلودگی میکروبیش زیاد باشد، از نظر اقتصادی زیان هایی را نیز به بار می آورد. چون چنین شیری از نظر صنایع شیر نامطلوب است یا در بازار خریدار نمی یابد و یا به بهای خیلی کمی خریداری می شود.
اصولا شیر باید با رعایت موازین بهداشت همگانی تولید و در تمام مراحل شیر دوشی، جمع آوری و حمل و نقل از تماس مستقیم و غیر مستقیم با منبع آلودگی خارجی دور نگه داشته شود. مراعات موازین بهداشت محیط مثل پاکیزگی محل و وسایل، آب سالم و روش های بهداشتی دفع زباله، مدفوع، مواد زاید، و گردو غبار از آنجایی که به نحوی باعث آلودگی شیر می شوند حائز اهمیت فراوانند:
ساختمان و تجهیزات دامداری
ساختمان و تجهیزات دامداری در مناطق و آب و هوای مختلف، متفاوت است. در مناطق سردسیر معمولا از جایگاه های سر پوشیده برای شیردوشی استفاده می شود. در این صورت باید در نظافت محل شیر دوشی و نگهداری حیوان شیرده دقت و مدفوع حیوان مرتبا خارج شود، محوطه شیر دوشی نور و تهویه کافی داشته باشد. شرایط مناسب شیردوشی نه فقط در سلامت حیوان مؤثر است بلکه شرایط کار را نیز آسان می نماید. تهویه خوب باعث کاهش بوهای نامطبوع در شیر می شود و در جایگاه های سر پوشیده باید این نکته را به خاطر داشت که حیوان تا حدودی به سرما مقاوم است و نباید به عنوان جلوگیری از سرما و گرم نگه داشتن حیوان از تهویه جایگاه خودداری شود.
برای کاهش آلودگی شیر نباید در محل شیردوشی به حیوان غذا داد، یا در حین شیر دوشی محل را پاک کرد و حتی بهتر است این اعمال حداقل یک ساعت قبل از شیردوشی انجام گیرند. ساختمان محل شیر دوشی باید قابل نظافت باشد، کف آن واجد آبرو باشد و از مصالحی که نظافت آن به آسانی مقدور باشد ساخته شود.
در مناطق گرم، حیوان در بیشتر مواقع سال در هوای آزاد نگهداری می شود. معمولا محل شیردوشی نیز سر باز است. در چنین شرایطی محل شیر دوشی باید عاری از گرد و غبار و دور از تردد و رفت و آمد وسایل نقلیه باشد. کف محل شیر دوشی زهکشی شده باشد. و تسهیلات برای جمع آوری و خارج کردن فضولات و مدفوع موجود باشند. در هر دامداری، اعم از این که محل آن سر پوشیده و یا فضای باز باشد، وجود آب سالم، از طریق لوله کشی یا تانکر، ضروری است. وجود ماشینهای شیر دوشی در محل با تجهیزات قابل حمل و سردکن شیر بسیار مطلوب است. همچنین باید محل جداگانه برای نظافت و ضد عفونی حیوان وجود داشته باشد و شیر دوشیده در جای مناسب و مجزایی نگهداری شود، به نحوی که از محل شیردوشی یا زندگی انسان و گردو غبار دور بماند. با تأمین امکانات نظافت محل، در وقت و فضا صرفه جویی خواهد شد.
کنترل مگس در فضای دامداری
گونه های مشخص مگس های مکنده خون، بیماریهایی را بین حیوانات انتشار و انتقال می دهند که ممکن است وضع جسمانی دام را به جایی برسانند که تولید شیر حیوان به میزان زیاد کاهش یابد. مگس های معمولی مثل موسکادمستيکا و موسکا دمستيکا ویسینا و موسکا سوربنس اگرچه نیش نمی زنند ولی دفع آنها از نظر بهداشتی مهم است، زیرا میکروارگانیسم های بیماریزا و انگل ها را انتقال و انتشار می دهند. مگس ها معمولا در مقابل حشره کش های متداول مقاوم می شوند و این مقاومت را به نسل های بعد منتقل می کنند.
بنابراین در بهسازی محیط، کنترل مؤثر این حشرات مستلزم استفاده از حشره کش های انتخابی و مناسب است. یادآوری این نکته مهم ضرور است که: از کاربرد «د.د.ت» در داخل اصطبل و روی بدن حیوان باید خودداری کرد.
مدفوع و مواد آلی محل نشو و نما و غذای خوبی برای مگس هاست و باید در دفع آنها طوری اقدام شود که امکان تجمع مگس از بین برود. در محل های سر بسته درها و پنجره با توری مجهز شوند.
آب مورد استفاده در دامداری
آب مورد استفاده اهمیت زیادی در بهداشت دامداری و در نتیجه کیفیت بهداشتی شیر دارد. مقدار آب باید کافی، از نظر فیزیکی پاک و عاری از میکروارگانیسم های مضر و کیفیت شیمیایی آن خوب باشد. مقدار آب به وسعت دامداری و دستگاه های موجود بستگی دارد. مقدار آبی که برای مصرف آشامیدن حیوانات در نظر گرفته می شود برای هر سر گاو شیرده ۱۵۰ لیتر و برای مصرف نظافت به ازاء هر سر حیوان ۵۰ تا ۷۵ لیتر در روز است. در ضمن باید مقداری آب برای خنک کردن شیر، با توجه به حرارت شیر و میزان سرد کردن آن و نوع دستگاه خنک کننده، در نظر گرفت که این مقادیر در آب و هوای معتدل و در صورت استفاده از منابع آب زیر زمینی تقریبا ۶ تا ۷ لیتر برای هر لیتر شیر است. یادآور می شود که اگر آب را در دسترس حیوان قرار دهند، در افزایش شیر آن مؤثر است. در ضمن آب غیرسالم باعث آلودگی پستانها، در زمان شستشوی آنها می شود و در نتیجه شیر را آلوده می سازد. از اینها گذشته مقداری آب نیز برای مصارف افرادی که در دامداری کار می کنند لازم است که باید مقدار کل آب موردنیاز دامداری منظور شود.
ترکیب شیمیایی آب نیز مهم است، آبی که مواد معدنی آن زیاد و یا به اصطلاح سخت باشد، ایجاد رسوب و لایه در ظروف می کند و در این صورت باید در موقع شستن ظروف از مواد پاک کننده مخصوص کمک گرفته شود. استفاده از آبی که حاوی ترکیبات سولفوره، مخصوصا هیدروژن سولفوره باشد باعث بوی بد و نامطبوع شیر می شود. آبی که دارای ترکیبات خورنده است به لوله ها و لوازم فلزی آسیب می رساند. بنابراین آزمایش آب مورد استفاده در دامداری ضروری است و در صورت استفاده از آبهای سطحی (مثل نهر، حوضچه و غیره) باید قبل از استفاده آنها را ته نشین کرد و از صافی عبور داد و کلر زد.
ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و ...
حتما بخوانید:
⇐ بیماری های ناشی از میکروارگانیسم های شیر و زهرابه های آنها
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.