اپیدمیولوژی بیماری های قلبی و عروقی و عوامل خطر آن در ایران و جهان

اپیدمیولوژی بیماری های قلبی و عروقی و عوامل خطر آن در ایران و جهان

فرمت: pdf  تعداد صفحات: 6

بیماریهای قلبی عروقی (cardiovascular) شامل بیماری عروق کرونر، سکته مغزی، نارسایی قلبی و بیماریهای عروق محیطی در راس عوامل مرگ در جهان می باشند به طوری که ۳۱٪ از کل مرگها در سال ۲۰۱۶ یعنی ۱۷/۹ میلیون نفر را شامل می شوند. علت ٪۸۵ این مرگ ها بیماری های عروق کرونر و سکته مغزی بوده است. در ایران بیماری های قلبی عروقی عامل ۴۳ ٪ از کل مرگ ها می باشد (شکل ۱).

شکل 1: درصد نسبی علل مرگ و میر در ایران در تمام سنین براساس گزارش سازمان جهانی (2016)

بیماریهای قلبی عروقی علیرغم سیر نزولی در کشورهای با در آمد بالا متأسفانه در کشورهای با درآمد متوسط یا پایین سیر صعودی دارد و در مجموع در جهان رو به افزایش می باشد. آن چه اهمیت دارد این است که بیماریهای قلبی عروقی به طور مؤثری قابل پیشگیری هستند. در واقع پس از سرطان ریه که با قطع سیگار قابل پیشگیری است، بیماری های قلبی عروقی قابل پیشگیری ترین بیماری غیر واگیر در انسان به شمار می آیند.

شیوع بیماری های عروق کرونر شایع ترین شکل بیماری قلبی عروقی در سرتاسر دنیا می باشد. اگر چه میزان بروز و شیوع بیماری بر اساس سن، جنس، منطقه جغرافیایی و روش های مختلف در ارزیابی و تخمین بیماری متفاوت می باشد ولی بطور کلی شیوع بیماری عروق کرونر در سن بالای ۱۸ سال در جهان ۵/۹ ٪ می باشد. اطلاعات جامعی از بروز و شیوع بیماری از سرتاسر ایران نداریم ولی بر اساس مطالعات انجام شده در کوهورت شهر تهران، شیوع کلی بیماری عروق کرونر در جمعیت بالای ۳۵ سال ۸/۱٪ بوده است که به تفکیک سن و جنس در هرم جمعیتی ایران در شکل ۲ نمایش داده شده است که بر اساس آن تعداد کل بیماران دچار بیماری عروق کرونر در ایران حدود دو میلیون و دویست هزار نفر تخمین زده شده است که از این تعداد یک میلیون و چهارصد و هشتاد نفر مرد و هفتصد و بیست و چهار هزار نفر زن بوده است. نکته بسیار مهم در مورد بیماری عروق کرونر در ایران تخمین افزایش دو برابری تعداد بیماران در ۲۰ سال آینده به علت تغییر هرم جمعیتی کشور می باشد که بیش از نصف آنها در سن کمتر از ۶۰ سالگی خواهد بود.

اختلال چربی خون

کلسترول و تری گلیسیرید توسط لیپوپروتئین ها که ترکیباتی محلول در آب هستند در بدن منتقل می شوند. این مولکول ها بر اساس وزن مخصوص خود به انواع VLDL ، LDL ، HDL و شیلومیکرون دسته بندی میشوند. در حدود ۷۰٪ کلسترول خون توسط LDL حمل می شود که مهم ترین نقش را در ایجاد آترواسکلروز ایفا میکند. در مقابل، HDL با انتقال کلسترول از دیوارهی عروق به کبد می تواند نقش محافظتی در برابر آترواسکلروز داشته باشد. مطالعات نشان داده است که میزان کلسترول بالا رابطه ی قوی با بروز بیماریهای قلبی عروقی و مرگ و میر ناشی از آنها دارد. همچنین کارآزمایی های بالینی نشان داده است که هر ۱٪ کاهش سطح کلسترول خون صرف نظر از روش به کار رفته تغذیه ای، دارویی یا جراحی می تواند خطر بروز بیماری قلبی عروقی را ۲- ۵٪ کاهش دهد. بر اساس طرح کوهورت تهران در جمعیت بالای ۳۵ سال تهران شیوع TG بالاتر از mg/dl ۱۵۰ حدود ۳۵/۶٪ و LDL بالاتر از mg/dl ۱۳۰ حدود ۲۹٪ بوده است.

فشار خون بالا

شیوع فشار خون بالا با افزایش سن، چاقی، مصرف نمک، کم تحرکی، شهرنشینی و تغییرات اقتصادی و اجتماعی ارتباط دارد و درمان فشار خون میتواند ریسک مرگ میر قلبی عروقی را تا ۶۰٪ کاهش دهد. شیوع فشار خون بالا در دنیا در کل جمعیت بین ۸ تا ۱۴٪ برآورد شده است این شیوع در جمعیت بالای ۳۵ سال تهران طبق مطالعه کوهورت تهران حدود ۲۵٪ بوده است. فشار خون بالا با توجه به شیوع بالا و عوارض وخیم آن در طولانی مدت یکی از مشکلات مهم سیستم بهداشتی درمانی در جهان می باشد، به خصوص این مشکلات در کشورهای در حال توسعه که در حال گذار اپیدمیولوژیک از بیماریهای واگیردار به غیر واگیردار می باشند اهمیت بیشتری دارد. بر اساس مطالعات، در کشور آمریکا فقط ٪۷۰ مبتلایان به فشار خون بالا از بیماری خود اطلاع دارند که از این جمعیت ۵۰٪ تحت درمان بوده و حدود ٪۳۰ از آنها فشار خون کنترل شده دارند.

دیابت

در حدود ۱۸۰ میلیون نفر در سراسر دنیا به دیابت مبتلا هستند که پیش بینی شده است این رقم تا سال ۲۰۳۰ به دو برابر می رسد. در میان افراد دیابتی ۹۰٪ به دیابت نوع ۲ مبتلا هستند و ۸۰٪ آنها در کشورهای کم درآمد و یا با درآمد متوسط زندگی می کنند. از لحاظ سنی هم دیابت بیشترین شیوع را در سنین بین ۴۵- ۶۵ سال در کشورهای در حال توسعه دارد در حالی که در کشورهای پیشرفته افراد گرفتار دیابت عمدتا در سنین بالای ۶۵ سال قرار دارند. در مجموع چاقی، افزایش سن و زندگی شهری عواملی هستند که در اپیدمی دیابت مؤثر شناخته شده اند. دیابت شایع ترین عامل خطر CAD در خانمها در سنین قبل از یائسگی است (۴۰٪ زنان زیر ۴۵ سال مراجعه کننده با CAD) و به نظر می رسد که دیابت مقاومتی را که در زنان در سنین قبل از یائسگی در برابر بروز CAD و آترواسکلروز وجود دارد از بین می برد. دیابت نوع ۲ با افزایش ریسک بیماریهای قلبی – عروقی همراه است. این تأثیر نه تنها به خاطر اثر مستقیم بالا بودن سطح انسولین و مقاومت محیطی به انسولین در ایجاد آترواسکلروز. بلکه به دلیل همراهی عوامل خطر دیگری است که در این نوع دیابت به صورت شایع تر دیده میشوند. به عنوان مثال اختلالات چربی خون در این گروه شایع تر است. همچنین شیوع بالای چاقی، پر فشاری خون و بروز عوارض کلیوی همراه با دیابت در ایجاد مشکلات قلبی و عروقی نقش بسزایی ایفا می کنند.

شیوع دیابت در نقاط مختلف دنیا متفاوت است. بر اساس گزارش WHO شیوع جهانی دیابت در افراد بالای ۱۸ سال از ۴/۷٪ در ۱۹۸۰ به ۸۵ ٪ در سال ۲۰۱۴ افزایش یافته است. نتایج یک مطالعه ی ملی حاکی از شیوع ۸۷ درصدی دیابت نوع ۲ در افراد ۱۵- ۶۴ سال ایرانی می باشد. شیوع دیابت در جمعیت بالای ۳۵ سال شهر تهران در سال ۱۳۹۸ بر اساس طرح کوهورت تهران ۱۴٪ (مردان ٪۱۳/۴ و زنان۱۴/۶٪) گزارش شده است.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ دانلود درسنامه جامع بیماری های قلب و عروق

⇐ سلول های بنیادین قلبی و امید استفاده از آنها در ترمیم قلب به دنبال حمله قلبی