انگل شناسی ناشی از مواد غذایی

انگل شناسی ناشی از مواد غذایی

فرمت: pdf  تعداد صفحات: 182

فهرست:

• ساختمان بدن تک یاخته ها
• راه های ورود  و دفع غذا در تک یاخته ای ها
• انواع تکثیر انگل ها
• معرفی انواع بیماری های ناشی از انگل های مواد غذایی
• سیر تکاملی و بیماریزایی
• روش های تشخیص، پیشگیری و درمان
• نماتودا
• تریشینلا اسپیرالیس
• کرم های پهن (سستودها)
• تنیا ساژیناتا و تنیا سولیوم
• کیست هیداتیک (انگل اکینوکوکوس گرانولوزوس)
• فاسیولیازیس، «فسادی کبدی» ترماتود کبد گوسفند
• بندپایان و اهمیت آنها در دامپزشکی و بهداشت

• تک یاخته ها از قدیمی ترین موجودات روی کره زمین هستند و بدنی تک سلولی دارند که دلیل بر ساده تر بودن این موجودات نمی باشد. اندامک های درون یاخته طوری سازماندهی شده اند که هر کدام از ارگان ها عهده دار یک عمل خاص می باشند.
• ابتدا بصورت آزاد بودند و تدریجاً وارد بدن موجود دیگر شدند با آنها سازگار شدند و زندگی انگلی پیدا کردند.
• اکثر تک یاخته ها آزادزی هستند و زندگی انگلی ندارند. تعداد گونه هایی که زندگی انگلی دارند کم هستند اما همین تعداد کم آنچنان بیماری مهلکی ایجاد کرده اند که هنوز هم انسان با توجه به پیشرفت های علوم مختلف نتوانسته به طور قاطع بر این تک یاخته ها فائق آید و از آلودگی مصون شوند. مثال انواع پلاسمودیوم ها که عامل مالاریا هستند و لیشمانیا.
• تک یاخته ها به دو گروه protozoa (تک یاخته جانوری) و protophyta (تک یاخته گیاهی) تقسیم می شوند.
• تک یاخته های گیاهی کلروفیل دارند و دیواره سلولی آنها از جنس سلولز است.
• تک یاخته های بیماریزا در دسته جانوری قرار می گیرند.

ساختمان بدن تک یاخته

همانند جانوران پرسلولی از قسمت های مختلفی تشکیل شده:

1. جدار سلولی (غشاء)
2. هسته
3. سیتوپلاسم

غشا: تک یاخته ها همانند همه سلول ها به وسیله غشاء پلاسمایی احاطه می شوند که غشاء لیپیدی دولایه ای است که به صورت موزائیک مایع می باشد و در منابع مقدماتی زیست شناسی توصیف گردیده است.

علت اینکه تک یاخته ها شکل مشخص دارند به دلیل وجود این میکروتوبول ها در زیر پلیکل است. پوشش سطحی Surface coat در روی جدار سلولی از جنس موکوپلی ساکارید است. در ایمنی زائی نقش مهمی دارد و باعث تغییرات آنتی ژنی می شود و در ماندگاری انگل در میزبان نقش دارد.

هسته

هسته سلول تک یاخته گرد یا بیضی شکل است و به وسیله یک غشاء دو جداره احاطه شده و دارای منافذی است که باعث ارتباط مواد هسته با سیتوپلاسم می شود.

هسته، شامل RNA و DNA است که RNA آن درون توده ای به نام هستک یا nucleolus دیده می شود. هستک در پروتئین سازی دخیل است.

سیتوپلاسم

به دو صورت دیده می شود:

• اکتوپلاسم، Ectoplasm، لایه خارجی، صاف، یکنواخت و همگن است که در آمیب ها میزان آن زیاد است.
• سیتوپلاسم داخلی آندوپلاسم، Endoplasm، مایع و اندامک های داخل سلولی در داخل آن واقع شده اند. اندامک ها وظایف ترشحی دارند.

حرکت بوسیله پای کاذب

• سیتوپلاسم واجد دو بخش داخلی اندوپلاسم و خارجی اکتوپلاسم می باشد.
• در «آمیب» منشاء حرکت اکتوپلاسم است.
• سیتوپلاسم در بخش اکتوپلاسم خود دارای دو بخش پلاسماژل (کلوئیدی ضخیم و یکنواخت) و پلاسماسل (روان) است. در هنگام حرکت به کمک پای کاذب در قسمت عقب آمیب پلاسماژل تبدیل به پلاسماسل می شود و در قسمت قدام پلاسماسل به پلاسماژل تبدیل می شود.
• در حرکت آمیبی پروتئین هایی از جنس اکتین و میوزین و یون کلسیم نقش دارند.

حرکت بوسیله تاژک

• در تاژکداران دیده می شود. از جسمی داخل تک یاخته منشاء می گیرد بنام جسم پایه، بلفاروبلاست یا Kinetosome
• دارای جسم شلاق مانندی بنام آکسونم است که بوسیله غلاف ظریف پروتوپلاسمی احاطه شده

حرکت بوسیله مژه

• تعداد آن ها از تاژک بیشتر و اندازه آن ها کوتاه تراست.
• از نظر ساختمان و عملکرد شبیه به تاژک می باشد.
• جسم پایه مژه ها از داخل بدن به هم متصل بوده و توسط سیستم نروموتور فرمان حرکت را دریافت می کنند و به همین دلیل حرکت یکنواخت و مشابه دارند.
• مژه ها در سطح بدن در بعضی مناطق تعدادشان بیشتر می باشد مانند اطراف دهان و یا مخرج. به تجمع مژه ها در یک منطقه خاص cirri می گویند.

حرکت بوسیله سرخوردن: در اسپوروزواها دیده می شود. خود تک یاخته بدنش را خم و راست می کند که در اثر حرکت لغزشی میکروتوبول های زیر پلیکل انجام می شود.

راه های ورود غذا در تک یاخته ای ها

1. نفوذ: عبور مواد از راه غشاء را می گویند. انتشار ساده، تسهیل شده و انتقال فعال
2. اندوسیتوز
   Phagocytosis: ورود مواد غذایی جامد را از طریق غشاء گویند.
   Pinocytosis: مواد محلول از غشاء عبور کرده و در زیر غشاء واکوئل غذایی تشکیل شده و در داخل آن مواد به مولکول های قابل جذب تبدیل می شود.
3. در اسپوروزواها بر روی غشاء شان منفذ کوچکی بنام میکروپور (دهان موقت) که وقتی تک یاخته فعال نیست بسته است و وقتی تک یاخته برای دریافت مواد غذائی فعال است مواد غذائی از طریق این دریچه وارد می شوند.
4. cytostome: دهان دایم، برخی مژه داران واجد دهان دائمی هستند بنام سیتوستوم. مثل پارامسی که به سیتوفارنکس منتهی می شود. واکوئول های غذائی ابتدا واکنش اسیدی دارند. مواد وارد شده شکسته و تجزیه می شوند و به مولکول های قابل جذب اسید آمینه، قند، چربی تجزیه می شوند. وقتی مواد آماده جذب شدند واکنش واکوئول های غذائی قلیایی می شود.

دفع

• در مژه داران مواد زائد غیر قابل جذب از طریق مجرای دفعی بنام cytopyge به خارج رانده می شوند.
• تک یاخته های انگلی بخصوص مژه داران مثل بالانتیدیوم کولای و تاژکداران مثل تریپانوزوم ها و آمیبها واجد واکوئل دفعی (انقباضی) هستند.
• راه دیگر دفع انتشار می باشد.
• پلاسمودیوم ها از هموگلوبین تغذیه می کنند، گلوبین را مصرف اما هم آن را مصرف نمی کنند و آن را به صورت دانه های قهوه ای مایل به سیاه در درونش حفظ می کند. وقتی جدار گلبول پاره شد و انگل ها خارج شدند، هم آزاد می شود و به خون می ریزند. ورود هم به گردش خون باعث شوک می شود و با تظاهراتی مثل تب و لرز و عرق سرد همراه است.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ انگل و قارچ شناسی آب

⇐ انگل ها و بیماری زایی آنها

⇐ میکروبیولوژی فرآورده های دریایی و انگل ها و مخاطرات آن ها