انواع زخم و خونریزی و مراقبت های مربوطه

انواع زخم و خونریزی و مراقبت های مربوطه

فرمت: pdf  تعداد صفحات: 15

تعریف زخم

ایجاد هر گونه شکاف و از بین رفتن پیوستگی بافت های بدن چه در داخل و چه در سطح خارجی بدن را زخم می نامند به عبارت دیگر هر گونه صدمه به نسج نرم را زخم گویند (نسج نرم در بدن شامل پوست، عضلات، عروق خونی و اعصاب می باشد.)

زخم های باز

هر گاه در اثر عوامل مختلف قسمتی از پوست بدن تغییر شکل دهد و این تغییر شکل باعث خروج خون از بدن شود ایجاد زخم باز می نماید در این نوع زخم خونریزی از بدن قابل روئیت است

انواع زخم های باز

• زخم های شکافدار یا بریدگی ها: در این زخم دیواره زخم منظم و مستقیم است که با وسایل برنده مثل چاقو ، شیشه و غیره ایجاد می شود این زخم ها می تواند سطحی باشد که تنها لایه های بیرونی پوست از بین میرود و یا عمقی باشد که می تواند تمام ضخامت پوست و یا نسوج زیر پوستی، عضلات، عروق خونی و اعصاب را درگیر کند این زخم ها همراه با خونریزی زیاد و التیام سریع می باشد.
• زخم های پاره پاره: در این نوح زخم لبه های زخم نامنظم و ناهموار هستند و ممکن است اثر تماس با سیم خاردار برخورد ترکش خمپاره و یا گاز گرفتگی حیوانات ایجاد شود التیام این زخم به کندی صورت می گیرد و خونریزی کمتری دارد و معمولا آلوده هستند
• زخم های کنده: در این نوع زخم قسمتی از پوست از بدن جدا می شود و گاهی اوقات نسج زیر جلدی و عضله  نیز کنده می شود که می تواند ناقص یا کامل باشد گاهی قسمت کنده شده در نزدیکی بدن مجروح پیدا می شود که در این صورت باید آن را همراه مجروح انتقال داد.
• خراشیدگی: معمولا بر اثر ساییده شدن یا سر خوردن روی سطح زبر به وجود می آید. که لایه سطح پوست خراشیده می شود و زخم به رنگی قرمز روشن و با لکه های کوچک خون همراه است. این زخم

نسبت به زخم های دیگر خفیف تر و سطحی تر است و اغلب آلوده به غبار و کثافت است و به سادگی عفونی می شود.

زخم های سوراخ شده: در این نوع زخم ها ممکن است دیوار زخم منظم باشد، خونریزی کم و التیام به کندی صورت می گیرد. مانند زخم های چاقو، گلوله، سوزن، خار گیاه و حتی تیزی نرده. در این زخم ها ممکن است صدمه داخلی شدید باشد. اگر زخم عمیق باشد به علت نفوذ غبار یا ذرات ریز آلوده امکان عفونت وجود دارد. ضمنا زخم های سوراخ شده خود به دو دسته تقسیم می شوند:

• زخم گلوله: مانند ورود گلوله به بدن که ممکن است در بدن باقی بماند و یا این که از بدن عبور کند که در این صورت دو منفذ در بدن ایجاد می شود این زخم ها اغلب آلوده هستند به علت این که گلوله نسوج آسیب دیده گرد و غبار و ذرات لباس به داخل زخم کشیده می شوند و به همین دلیل زخم گلوله را باید آلوده فرض کرد ضمنا زخم گلوله ممکن است منظم نباشد چون استخوان می تواند مسیر گلوله را منحرف کند
• زخم خنجر: مانند چاقو ، میخ یا سایر اجسام نوک تیز که در زخم می ماند.

اقدامات لازم

در صورتی که محلول های استریل مانند سرم شستشو یا نرمال سالین ، بتادین یا آب جوشیده ولرم در دسترستان هست، گرد و غبار و آلودگی را از روی زخم بشویید.

زخم های باز را بلافاصله با یک پوشش استریل مانند گاز یا هر گونه پارچه تمیز دیگر بپوشانید (پانسمان) جسم خارجی عمقی از جمله جسم خارجی نوک تیز مثل میله یا سوزن یا چاقو را هرگز از زخم خارج نکنید (به خصوص در قفسه سینه یا شکم) ، چون ممکن است سبب آسیب بیشتر به عروق خونی و خونریزی شود در مورد زخم های خونریزی دهنده لخته خون های روی زخم نباید با کشیدن گاز و … جدا شود چون باعث ایجاد خونریزی مجدد می شود.

پیشگیری از کزاز در زخم باز

کزاز بیماری خطرناکی است که معمولا در اثر وجود باکتری کزاز (تتانوس) در خاک و ورود آن به زخم ایجاد می شود این باکتری در زخم یک سم خطرناک تولید می کند که سبب آسیب به دستگاه عصبی و فلج شل و یا اسپاسم و گرفتگی عضلات بخصوص فلج عضلات تنفسی می شود.

چون درمان کزاز بسیار مشکل است بهترین کار پیشگیری با واکسیناسیون می باشد. در صورتی که بیش از ۱۰ سال از تاریخ آخرین واکسن مصدوم گذشته باشد باید هم واکسن کزاز و هم پادتن ضد کزاز تزریق کند

زخم های بسته

زخم بسته عبارت است از صدمه و ضایعه دیدن بافت های داخلی بدن، بدون اینکه راه ارتباطی به بیرون و سطح بدن داشته باشند. این زخم ها معمولا نتیجه تحت فشار قرار گرفتن بوسیله اشیاء سنگین می باشد.

در این نوع زخم احتمال دارد، اعضا داخلی نرم و توخالی پاره شده و یا له شوند و نیز استخوانها دچار شکستگی شوند بدون این که از بیرون قابل دید باشند. زخم بسته از یک کوفتگی زیر پوستی ساده تا پارگی و سوراخ شدگی اعضا داخل بدن متغیر است به عنوان مثال له شدگی یا پارگی کبد، ریه و یا طحال و … می تواند به صورت کوفتگی روی پوست آن قسمت و یا حتی بدون علایم قابل دید (آسیب های مخفی) اتفاق بیافتد

انواع زخم بسته

زخم های کوفتگی: ضربه غیر برنده به بدن می تواند باعث له شدن و جدا شدن لایه های عمقی تر پوست و نسوج زیر جلدی شود بدون این که خونریزی قابل روئیت باشد. در اثر آسیب دیدگی سلولها و عروق خونی مایع و خون در نسج آسیب دیده زیر پوست تجمع پیدا می کند و باعث ایجاد تورم و درد می شود و به رنگ های سیاه ، آبی و یا کبود مشخص می گردد مانند خوردن چکش روی ناخن و غیره. تجمع موضعی خون در داخل بافت ها را هماتوم گویند.

زخم های له شده (له شدگی): در اینجا دیواره زخم نامنظم و خونریزی زیاد است و التیام به کندی صورت می گیرد. در صورتی که ضربه بسیار شدید باشد احتمالا علاوه بر آسیب وسیع به نسج نرم شکستگی هم به همراه دارد. این گونه مصدومین اگر له شدگی شدید داشته باشند معمولا علائم شوک  هیپوولمیک یا شوک ناشی از کاهش حجم خون را نشان خواهند داد.

کمک های اولیه در زخم های بسته

کوفتگی شایع ترین نوع زخم بسته است که نیاز به کمک های اولیه سریع ندارد ولی اگر این کوفتگی در نقاط حساس و حیاتی بدن همچون گردن، شکم و پهلوها باشد نیاز به بررسی بیشتر دارد چرا که ممکن است اعضاء نرم زیر این قسمت ها دچار آسیب و پارگی شده باشند و خطرات بیشتری و مهمتری فرد را تهدید کند. لذا بهترین اقدام برای اینگونه افراد انتقال به مرکز درمانی جهت معاینه کامل می باشد. البته. قبل از انتقال درصورت نیاز درمان شوک (در صورت وجود علایم شوک) برای مصدوم باید انجام گیرد.

علایم شوک شامل رنگ پریدگی صورت، سرد شدن دست و پا، تنفس سریع، نبض بسیار سریع و ضعیف و فشارخون پایین می باشد.

عوارض و آثار سوء زخمها

عفونت: ورود و رشد و نمو میکروب ها را در زخم، عفونت گویند اگر زخم پس از ۴۸ ساعت کاملا بهبود نیافت احتمالا به علت ورود گرد و غبار نسوج مرده و میکروب هایی که در زخم مانده عفونی شده است. علائم عفونت شامل حرارت بالا و تب، تورم و قرمزی اطراف زخم ، ازدیاد درد و سوزش زخم و در نهایت در زخمهای کثیف یا زخمهای عمیق ، عفونت کزاز میباشد

از دست دادن مایعات بدن آسیب وسیع به نسج نرم میتواند در صورت عدم خونریزی به شوک بینجامد و نهایتا به تخریب سلولی منتهی شود که این امر باعث از دست دادن مقادیر زیادی مایع داخل سلولی و خارج سلولی میگردد .

آسیب به احشاء داخلی ضربات غیر (برنده به سینه و شکم یا لگن میتواند باعث آسیب شدید داخلی ریه ها ، شکم ، مغز و قلب شود

ناتوانی و تغییر شکل محل آسیب دیده : آسیبهای شدید به پوست عضلات ، اعصاب یا رگهای خونی میتواند منجر به ایجاد تغییر شکل و تشکیل جوشگاه و بافت ناجور کلوئید و ناتوانی شدید در

ناحیه آسیب دیده شود

درمان:

1. روی زخم را باز کنید و ببینید که شی خارجی در آن هست یا نه؟ برای کنترل خونریزی بوسیله انگشتان یا کف دست مستقیما روی زخم فشار وارد کنید اگر جراحت بزرگ است لبه های انرا به هم بفشارید.
2. مصدوم را بخوابانید. اگر جراحت در دست و پاست و احتمال شکستگی نمیدهید عضو را بالا نگه دارید .
3. اگر جراحت در دست و پاست و فشار مستقیم موثر نبود شریان مربوطه را بالاتر از جراحت روی استخوان پیدا کرده و فشار دهید . اینکار را نباید بیش از ۱۵ دقیقه انجام داد چون خونرسانی به سایر قسمتها را هم قطع می کند.
4. یک باند استریل غیر آغشته به دارو روی زخم بگذارید طوری که کل زخم را بپوشاند محکم آن را فشار دهید و روی آن باند بپیچید گره باند باید انقدر محکم باشد که خون را بند آورد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ مدیریت زخم و ترمیم آن

⇐ کمک های اولیه برای بهورزان و مراقبین سلامت

⇐ کنترل عفونت و استریلیزاسیون، مواد و تجهیزات پزشکی