استفاده از پساب در پرورش ماهی

استفاده از پساب در پرورش ماهی

فرمت: PDF   تعداد صفحات: 30

فهرست:

• راهکارهای حفاظتی بهداشتی در استفاده از پساب در کشت آبی
• نکات ویژه در زمینه استفاده از فاضلاب در کشت آبی
• استفاده مجدد از فاضلاب در استخرهای پرورش آبی
• جنبه های تکنیکی پرورش ماهی
• فاضلاب در پرورش آبزیان و صنایع
• خلاصه ای از مطالعات تجربی بر روی استفاده از فاضلاب در پرورش ماهی
• و …

راهکارهای حفاظتی بهداشتی در استفاده از پساب در کشت آبی

 اقداماتی که جهت حفاظت از سلامت در زمینه استفاده از فاضلاب در کشت آبی (aquacultural) صورت می گیرد مشابه با اقدامات حفاظتی در کشاورزی است؛ مانند تصفیه فاضلاب، محدودیت در محصولات، کنترل کاربرد فاضلاب، کنترل مواجهه انسان و ارتقای بهداشت. در این  زمینه در درجه اول حفاظت از کارگران در حوضچه های کشت آبی اهمیت دارد. انتقال پاتوژن ها از طریق جابجایی انسان، فرآوری ماهی های آلوده یا گیاهان آبزی رخ می دهد که نیاز است در برنامه های این شیوه جنبه های بهداشتی و سلامت کارگران در نظر گرفته شود. کاربرد لجن و فاضلاب قبل از تصفیه و میزان مصرفی آن، بر کیفیت حوضچه های کشت آبی  تاثیر می گذارد. در گذشته این فاکتورها با هدف سلامت انسان کنترل نمی شد بلکه برای جلوگیری از بار آلی زیاد و غلظت بالای مواد شیمیایی که برای زندگی ماهی ها و گیاهان آبزی خطرناک بود اندازه گیری و کنترل می شد. پختن محصولات یک راه حل اطمینان بخش جهت کاهش خطر انتقال پاتوژن از طریق خوردن را فراهم کرد. این راه حل همیشه رضایت بخش نیست بویژه در محصولاتی که به صورت نپخته مصرف می شوند. در برخی از  روستاهای اندونزی، بلافاصله پس از برداشت محصول از حوضچه ها، با استفاده از فنون خاص تصفیه، ماهی ها و سایر محصولات حوضچه ها با استفاده از فنون خاص تصفیه، ماهی ها و سایر محصولات حوضچه ها آلودگی زدایی می شوند.

نکات ویژه در زمینه استفاده از فاضلاب در کشت آبی

تعدادی از پاتوژن های کرمی مدفوعی انسان، هنگامی که در برکه های کشت آبی رها می شوند می توانند از ماهی ها و گیاهان آبی به عنوان میزبان استفاده کنند. Strauss در سال 1985 ترماتودهای عفونت زا را که توانایی انتقال از این طریق را دارند به صورت زیر لیست کرد:

• Clonorchis
• Hetrophys
• Opistorchis
• Metagonimus
• Diphyllobothrium

با این وجود او بیان کرد که فقط Clonorchis و تا حدود زیادی Opistorchis از طریق ماهی پرورش یافته در برکه های فاضلاب منتقل می شوند. اولین فاز رشد پاتوژن ها در حلزون های ویژه یا کوپه پودا (خرپنگ ها) صورت می گیرد و ماهی ها به عنوان دومین میزبان محسوب می شوند.  این عفونت ها کرمی به عنوان موضوع مهم بهداشتی در جایی که ماهی ها اغلب به صورت خام خورده می شوند، می باشد. Strauss همچنین بیان کرد که پاتوژن های کرمی فاسیولا (کرم کبد گاو و گوسفند) و فاسیولوپسیس (کرم  روده ای بزرگ) سیکل زندگی مشابهی دارند و گیاهان آبی مانند بلوط آبی و شاهی  آبی، نی خیزران آبی (water bamboo) به عنوان میزبان ثانویه محسوب می شوند و سرکرهای شناور به آنها متصل می شوند. انتقال حلزون های آبی همچنین به عنوان میزبان های واسط برای ترماتود شیستوزوما (که به عنوان عامل ایجاد کننده شیستوزومیازیس می باشد) می تواند در هنگامی که کارگران در برکه های کشت آبی می باشند، رخ دهد.

در این برکه ها حلزون های آلوده حضور دارند و لاروهای ششیستوزوما در پوست نفوذ می کنند. این خطر تنها در جایی که این بیماری بومی شده  و حلزون های میزبان در برکه های آبی حضور دارند، وجود دارد. عفونت شیستوزوما به ویژه شیستوزوما  ژاپونیکوم در برکه های پرورش ماهی (excreta-fertilized) شناسایی شده اند. ماهی های پرورش یافته در برکه های فاضلاب یا excreta-fertilized ممکن است با ویروس ها و باکتری ها آلوده شوند و در صورتی که به صورت خام و ناپخته خورده شوند به عنوان منبع بالقوه برای انتقال عفونت می باشند. ویروس ها و باکتری های پاتوژن ممکن است به صورت غیر فعال از طریق ماهی ها بوسیله ی آبشش، آب میان بافتی، اجزای روده ای و ماهیچه ی آنها منتقل شوند.

Strauss در سال 1985چند مقاله در زمینه میزان ماندگاری ویروس و باکتری مدفوعی در ماهی ها را بررسی کرد و نتایج زیر را بدست آورد.

• هجوم باکتری ها به ماهیچه ماهی ها احتمالا زمانی رخ می دهد که غلظت کلی فرم های مدفوعی و سالمونلا در برکه ها به ترتیب بیشتر از10⁴و  10⁵  در 100 میلی لیتر  باشد.
• احتمال خطر فوق در زمانی که ماهی با پساب برکه آلوده در تماس است افزایش می یابد.
• تجمع کم پاتوژن ها و میکرو ارگانیسم های روده ای یا نفوذ آنها به درون بافت ماهی های خوراکی زمانی رخ می دهد که غلظت کلی فرم مدفوعی کمتر از10³ در 100میلی لیتر باشد.
• حتی در سطوح پایین آلودگی حوضچه ها، غلظت بالای پاتوژن ممکن است در قسمتی از روده یا  مایع میان بافتی بدن ماهی وجود داشته باشد.
• هجوم پاتوژن به کلیه، کبد و طحال مشاهده شده است.

راهنماهای کیفیت برای حفظ سلامت در استفاده از فاضلاب انسانی

داده های آزمایشگاهی  و صحرایی  محدودی در ارتباط با تأثیر بهداشتی فاضلابی که برای آبیاری در کشت آبی استفاده می شود، وجود دارد. گروه علمی سازمان WHO در زمینه استفاده بهداشتی از فاضلاب تصفیه شده برای کشاورزی و کشت آبی آزمایشات باکتریایی انجام دادند و موفق به ارائه معیارهای کیفی محدود برای کیفیت آب استخرها شدند. معیار مربوطه تعداد کلیفرم ها را بر حسب میانگین هندسی، به میزان 1000 عدد کلیفرم مدفوعی در 100 میلی لیتر محدود  می کند.

همچنین از نقطه نظر رقیق سازی فاضلاب که بطور معمول در استخرهای کشت آبی رخ می دهد این غلظت شاخص  باکتریایی باید با پیشنهاد گروه علمی WHO در تصفیه فاضلاب که در حد ⁴ 10- ³ 10 کلی فرم مدفوعی در 100ml می باشد، مطابقت داشته باشد. همچنین باید این دستورالعمل ها اطمینان حاصل کنند که از هجوم  پاتوژن ها به عضله های ماهی جلوگیری کنند اما پاتوژن ها احتمالاً از ناحیه روده ای و مایع داخل صفاقی ماهی تجمع می یابند و این ممکن است باعث ایجاد خطر در سلامت انسان شود. اگر استانداردهای بهداشتی کافی نباشد از طریق مصرف گوشت ماهی و دیگر اجزای قابل مصرف ماهی  باعث ایجاد خطر در سلامتی می گردد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید

حتما بخوانید:

⇐ روش های تصفیه فاضلاب برای استفاده در کشاورزی

⇐ بررسی استانداردهای پساب در مصارف مختلف

⇐ استفاده از لجن فاضلاب در کشاورزی