استانداردهای فضای فیزیکی و کنترل عفونت در اتاق عمل

استانداردهای فضای فیزیکی و کنترل عفونت در اتاق عمل

فرمت: Pdf تعداد صفحات: 56

پیشگیری از عفونت زخم جراحی

حدود ۳۰ درصد عفونت های بیمارستانی را عفونت محل جراحی تشکیل می دهد. امروزه با وجود پیشرفت در اقدامات پیشگیرانه، نصب سیستم های تهویه در اتاق های عمل، روش های استریلیزاسیون و تکنیک های جراحی و داروهای پروفیلاکسی، عفونت محل عمل همچنان باعث اقامت طولانی تر بیماران در بیمارستان، عوارض و مرگ و میر در بیماران می گردد.

مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر عفونت محل عمل شامل:

• ساختار فیزیکی اتاق عمل
• فرایندهای اتاق عمل
• بکارگیری روش های آسپتیک
• میزان آگاهی پزشکان و پرسنل (اتاق عمل و سایر بخش ها)

الگو در طراحی بخش اتاق عمل

بهترین الگوی طراحی اتاق عمل به اصطلاح U شکل یا نعل اسبی است. در این روش بیمار از یکطرف وارد بخششده و پساز گذراندن فرآیندهای مذکور
از قسمت دیگری خارج می شود. در واقع بیمار در هیچ نقطه ای حرکت رفت و برگشتی نداشته و روند حرکت یک طرفه است.

مصالح اتاق عمل باید: مقاوم در برابر مواد شیمیایی (اسید و باز)، غیر لغزنده، مقاوم در برابر اشعه ایکس، مقاوم در برابر رطوبت و مواد شوینده، مقاوم در برابر آب، قابل ارتجاع، عایق حرارتی، عایق صوتی، جاذب صدا، ضد الکتریسیته ساکن و تخلیه کننده بار الکتریکی، مسطح و دارای حداقل درز داخل و بین
قطعات کف، مقاوم در برابر خشو سایش، آنتی باکتریال، مقاوم در برابر آتش، بادوام و با استحکام فیزیکی و … باشد.

طراحی تک راهرویی:
■ ساده ترین و قدیمی ترین روش طراحی بخش اتاق عمل
■ بخش های کوچک (تا 4 اتاق عمل)

طراحی دو راهرویی:

الف- طراحی دو راهرویی – راهروی كثیف:
■ راهرویی جداگانه جهت انتقالات کثیف
■ اتصال به آسانسور کثیف
■ دسترسی به اتاق های کار کثیف، اتاق های نظافت، اتاق جمع آوری زباله و رخت کثیف، اتاق شستشوی ابزار جراحی و …

ب- طراحی دو راهرویی – راهروی استریل:
■ راهرویی جداگانه جهت انتقالات استریل
■ اتصال مستقیم به مون شارژ استریل (آسانسور بدون سرنشین)
■ امکان دریافت، نگهداری، انتقال و تحویل ست ها و وسایل استریل با تامین حداکثر ایمنی و حداقل احتمال آلودگی

حوزه بندی بخش اعمال جراحی

حوزه كنترل نشده

این حوزه اولین منطقه ای است که در محدوده ورودی بخش قرار می گیرد. و شامل: قسمتی از پیش ورودی بخش، فضاهای انتظار همراهان، فضای پارک تجهیزات متحرک (نقل و انتقال)، ورودی رختکن ها، اتاق نظافت، اتاق برق، اتاق هوارسان و … است.

حوزه نیمه کنترل شده

حوزه نیمه کنترل شده به عنوان حوزه بینابینی عمل می کند، به گونه ای که پس از عبور از حوزه کنترل نشده، بیماران و پرسنل وارد حوزه نیمه کنترل شده بخش می شوند. فضاهای این حوزه شامل اتاق های استراحت، اتاق های اداری، رختکن ها انواع انبارها، انواع اتاق های کثیف و … می باشد.

حوزه کنترل شده

این حوزه منطقه اصلی و عملیاتی بخش جراحی را تشکیل می دهد و به عنوان قلب بخش جراحی شناخته می شود. در این حوزه مجموعه اتاق های عمل و فضاهای درمانی و پشتیبانی هم جوار آن مانند اسکراب، اتاق بیهوشی، استریل فرعی و انبار تجهیزات پزشکی تخصصی وجود دارند. همچنین فضاهایی نظیر ایستگاه کنترل و برنامه ریزی اتاق های عمل، انبار تجهیزات پزشکی عمومی، انبار استریل، فضای پارك تجهیزات پزشکی و … نیز در این حوزه تمهید می گردد.

با توجه به شرایط خاص کنترل عفونت این حوزه و به منظور کاهش ترافیک، جلوگیری از تداخل عملکردی، افزایش آرامش و تمرکز افراد، بالا بردن ایمنی و … تنها نقل و انتقال وسایل و رفت و آمد بیماران و پرسنلی که در ارتباط مستقیم با اتاق های عمل یا فضاهای دیگر این حوزه هستند، مجاز است.

انواع فضاهای بخش اعمال جراحی

فضای انتظار: برای استفاده بستگان درجه یک بیمار در فضایی آرام و به دور از فضاهای شلوغ و پر رفت و آمد

به منظور کاهش استرس همراهان، کاهش مزاحمت و پرسش های مکرر از ایستگاه پرستاری، در جریان قرار گرفتن همراهان از روند درمان بیمارستان، توصیه اکید می شود و باید روشی برای اعلام روند بیمار در اتاق عمل تدارك دیده شود.

پیش ورودی اصلی بخش

■ بیماران: در پیش ورودی اتاق عمل، حوزه کنترل نشده بخش به واسطه مانع فیزیکی همچون نرده، سکو و … از حوزه نیمه کنترل شده جدا می شود.

■ كاركنان: وجود پیش ورودی بخش یا ترجیحاً ورودی مستقل وارد رختکن های واقع در حوزه کنترل نشده می شوند و پس اقدامات خاص وارد فضای اصلی رختکن می شوند.

اتاق نظافت (تی شویی)

• پیش بینی یک اتاق نظافت در حوزه کنترل نشده در پیش ورودی اصلی بخش الزامی است.
• وجود حداقل یک اتاق نظافت برای حوزه نیمه کنترل شده
• وجود اتاق های کثیف و پیش ورودی برای آنها (محتویات لگن و شیشه ساکشن و …)
• اتاق زباله و رخت کثیف: به ازای هر 8 اتاق عمل یک اتاق جمع آوری زباله و رخت کثیف برای اتاق های عمل و سایر فضاهای بخش لازم است.
• این اتاق در حوزه نیمه کنترل شده قرار گرفته و الزاماً باید 2 در داشته باشد به گونه ای که یک ورودی آن در حوزه کنترل نشده (ترجیحاً بیرون بخش یا داخل پیش ورودی بخش) و یک ورودی آن در حوزه نیمه کنترل شده

فضای بهبودی (ریکاوری)

• این فضا باید در حوزه نیمه کنترل شده و تقریباً نزدیک به مجموعه اتاق های عمل باشد.
• به ازای حداکثر 12 تخت بهبودی باید یک اتاق مجزا برای مدیریت و کنترل بیماران پیش بینی شود
• جهت حفظ حریم شخصی و آرامش بیماران، جدا کننده سبک همچون پرده، پارتیشن که حداقل آلودگی را جذب می کنند و به راحتی قابل شستشو هستند استفاده شود.
• به ازای هر 4 تخت، یک روشویی بیمارستانی بدون آینه در نظر گرفته شود تا شستشوی دست قبل و بعد از اقدامات درمانی روی بیمار صورت پذیرد.

اتاق شستشوی اولیه ابزار

• شستشوی اولیه ابزارهای جراحی: بعد از انجام عمل جراحی ابزار باید در یک زمان محدود شستشو شوند (جلوگیری از خشک شدن خون و مایعات روی ابزار، جلوگیری از مستهل کشدن و کاهش عمر ابزارهای گران قیمت، بی خطرسازی ابزار جراحی و کاهش انتقال عفونت)
• دسترسی به اتاق شستشو تنها باید از طریق پیش ورودی تامین شود.
• پیش بینی حداقل یک سینک شستشوی ابزار دارای دو لگن با عمق هر لگن حداقل ۰/۳ متر ضروری است.
• پیش بینی تفنگ هوا، آب و بخار جهت شستشوی کانال ها و زوایای خاص ابزارهای جراحی، چراغ برای بازرسی ابزار جراحی

ادامه مطالب زیر را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید:

• فرایندهای اتاق عمل
• روند حرکت و ارائه ی خدمات در بخش جراحی
• کنترل عفونت
• رطوبت اتاق عمل
• استانداردهای پوشیدن گان و دستکش
• استانداردهای عملی برای ایجاد فیلد استریل
• استانداردهاي عملکردي براي پرپ پوست ناحیه عمل
• و …

حتما بخوانید:

⇐ عفونت های بیمارستانی در ایران (علل بروز و راهکارها)