آلودگی سموم و مواد شیمیایی
آلودگی سموم و مواد شیمیایی
آلودگی سموم و مواد شیمیایی
فرمت: pdf تعداد صفحات: 40
فهرست:
- مقدمه
- سم شناسی
- ارزیابی خطرات سم شناسی
- عناصر سمی و اشکال عنصری آنها
- ترکیبات آلی حاوی فلزات
- هیدروکربن ها
- ترکیبات آلی اکسیژن دار
- ترکیبات آلی حاوی نیتروژن
- ترکیبات آلی حاوی هالوژن
- ترکیبات آلی حاوی گوگرد
- ترکیبات آلی حاوی فسفر
- مواد خطرناک زیستی
- فراورده های طبیعی خطرناک
- روش های کاهش و کنترل مواد شیمیایی
- منابع
مقدمه
هدف عمده بوم شناسی صنعتی، کاهش یا حذف تولید و مصرف مواد سمی است، زیرا دغدغه و نگرانی اصلی مصرف و تماس با اینگونه مواد، ناشی از اثرات آنها بر موجودات زنده به ویژه انسان می باشد. افزون بر این، طیف گسترده ای از مواد سمی نیز به وسیله انواع مختلف موجودات زنده تولید می شود. برای مثال، یکی از نگرانی های اصلی صنعت فراورده های بادام زمینی، ذرت و غلات، تولید سم آفلاتوکسین از طریق رشد کپک در آنها است. همچنین، عوامل زیستی نظیر میکروب سیاه زخم، می توانند در عملیات های جنگی و تروریستی مورد استفاده قرار گیرند و به دلیل همین خصوصیات، همواره به عنوان نگرانی های جامعه جهانی مطرح هستند.
در این بخش به خطرات زیست شناختی و سم شناسی می پردازیم که با مقدمه مختصری در مورد علم سم شناسی شروع شده و بعد از آن به شیمی سم شناسی، شیمی سم شناسی طبقات مختلف مواد و در پایان به جنبه های سمیت سموم و دیگر موادی که از طریق فرایندهای بیولوژیکی یا در موسسات زیست پزشکی تولید می شوند، اشاره می شود.
سم شناسی
سم شناسی علمی است که درباره شناسایی سموم گوناگون، خواص و اثرات آنها بر روی موجودات زنده و نیز جستجو، نمونه برداری و اندازه گیری آنها در محیط زیست و در بدن موجودات زنده و یا مرده بحث می کند.
میزان و درجه تماس با یک ماده سمی، عموما توسط واژه مقدار معین یا دوز ۲ بیان می شود. سم شناسی بر حسب آنکه در چه رشته ای از علوم به کار گرفته می شود به انواع زیر تقسیم می شود:
- سم شناسی پزشکی
- سم شناسی غذایی و دارویی
- سم شناسی محیط
- سم شناسی پرتوها
- سم شناسی صنعتی
در سم شناسی پزشکی، بالینی و دارویی بیشتر از مسمومیت های حاصل از دارو بحث می شود و گاهی مسائل از دیدگاه پزشکی قانونی مطالعه می گردد. در سم شناسی محیط از سموم و آلاینده های محیط زیست صحبت به میان می آید. در سم شناسی پرتوهای یون ساز و غیر یونساز و خطرات آن بر روی موجودات زنده و انسان گفتگو می شود. در سم شناسی صنعتی، پیرامون موادی که در صنایع گوناگون وجود دارد مطالعه می شود.
سم یا زهر: به ماده ای گفته می شود که از یک راه مشخص یا راههای گوناگون، در مقادیر معینی باعث اختلال و یا توقف فعل و انفعالات حیاتی بدن به طور موقت و یا دایم می شود.
مسمومیت: مسمومیت عبارت است از به هم خوردن تعادل فیزیولوژیک، جسمانی یا روانی موجود زنده که در اثر ورود و تماس با ماده خارجی سمی از راههای گوناگون، رخ می دهد. شدت مسمومیت به نوع ماده سمی، مقدار آن و طول مدت تماس بستگی دارد. مسمومیت از نظر ماهیت به دو گروه تقسیم می شود: 1- مسمومیت حاد ۲- مسمومیت مزمن
شکل ۱: محل های عمده تماس با سموم، سوخت و ساز (متابولیسم) و انباشت سموم، مسیرهای پخش و حذف سموم از بدن
مسمومیت حاد: در مسمومیت حاد معمولا ماده سمی یکباره به مقدار نسبتا با شخص تماس پیدا می کند و از راه معین تاثیر می کند، عوارض و علایم مسمومیت حاد اغلب شدید و سریع بوده و در صورت نرسیدن کمک یا عدم درمان به مرگ منتهی می شود.
مسمومیت مزمن: در مسمومیت مزمن معمولا ماده سمی به مقدار اندک یا جزئی در نوبت های متعدد و در مدت زمان طولانی وارد بدن می شود و آثار و علایم آن نیز به کندی و پس از گذشت زمان نسبتا درازی ظاهر می گردد.
عمده ترین مسیر تصادفی یا عمدی برای انسان و دیگر حیوانات، پوست (مسیر زیر پوستی)، شش ها (استنشاق، دم و بازدم و مسیر ریوی) و دهان (از راه دهان) می باشد (همان گونه که در شکل ۱ نشان داده شده است).
LD50 حداقل دوز کشنده
حداقل مقدار کشنده است برای بیشتر مواد سمی و به ویژه سموم پرمصرف همچون آفت کش ها و حشره کش ها رواج دارد. LD50 عبارت است از مقداری از ماده سمی که از یک راه مشخص بر روی دسته ای از حیوانات آزمایشگاهی اثر کرده و ۵۰ درصد آنها را بکشد. با تقسیم بندی سموم از روی LD50 می توان به درجه سمیت سموم پی برد.
- سمومی که LD50 آنها کمتر از ۰/۲۵ میلی گرم در کیلوگرم باشد، سمومی بسیار بسیار سمی هستند
- سمومی که LD50 آنها بین ۰/۲۵ تا ۱ میلی گرم در کیلوگرم باشد، سمومی بسیار سمی هستند.
- سمومی که LD50 آنها بین ۱ تا ۵۰ میلی گرم در کیلوگرم باشد، سموم سمی هستند.
- سمومی که LD50 آنها ۵۰ تا ۵۰۰ میلی گرم در کیلوگرم باشد، سمومی با سمیت متوسط هستند.
- سمومی که LD50 آنها بین ۰/۵ تا ۵ گرم در کیلوگرم باشد، سمومی با سمیت کم هستند.
- موادی که LD50 آنها بین ۵ تا ۱۵ گرم در کیلوگرم باشد، مواد غیر سمی هستند.
- موادی که LD50 آنها بیش از ۱۵ گرم در کیلوگرم باشد مواد بی خطر هستند.
تراکم کشنده سموم LC50
حداقل تراکم کشنده سمومی را که در آب یا هوا مصرف می شود تعیین می کند. از LC50 معمولا برای تعیین درصد مرگ و میر حشرات به وسیله حشره کش ها در هوا و یا ماهی ها در آب استفاده می شود. عموما مقدار حشره کش ها در آب بر حسب mg/m3 تعیین می شود.
ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.
ورود یا ثبـــت نــــام + فعال کردن اکانت VIP
مزایای اشتراک ویژه : دسترسی به آرشیو هزاران مقالات تخصصی، درخواست مقالات فارسی و انگلیسی، مشاوره رایگان، تخفیف ویژه محصولات سایت و ...
حتما بخوانید:
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟در گفتگو ها شرکت کنید.