نقش باغ بام ها در بهبود کیفیت محیط زیست شهری

نقش باغ بام ها در بهبود کیفیت محیط زیست شهری

فرمت: Pdf  تعداد صفحات: 9

چکیده:

رشد جمعیت در اکثر شهرهای بزرگ و به دنبال آن افزایش تقاضا برای مصرف انرژی، آلودگی های زیست محیطی روزافزون را در پی دارد. افزایش ترافیک ، آلودگی هوا، افزایش دما و منظر نامناسب شهری از مهمترین مشکلات و معضلات زندگی در شهرهای بزرگ محسوب می شود. همه این آلودگی ها باعث تغییرات جوی، گرمایش زمین و تأثیرات غیر قابل جبران بر زیست کره هستند یکی از راهکارهای مقابله با چالش های زیست محیطی استفاده از بام منازل است که در سالهای اخیر با عنوان باغ بام مورد توجه قرار گرفته است. کشت گیاهان بر روی بام ها یکی از انواع کشاورزی شهری و راه حل جدیدی برای مقابله با مشکلات زیست محیطی می باشند. هدف از این پژوهش بررسی نقش باغ بام ها در بهبود کیفیت محیط زیست شهری بود که به روش مطالعه کتابخانه ای انجام گرفت. در این مطالعه به بررسی نقش باغ بام ها در کاهش آلودگی هوا، کاهش دی اکسید کربن، کاهش اثرات جزایر گرمایی، صرفه جویی در مصرف انرژی، بهبود مدیریت رواناب ها، کاهش آلودگی صوتی و ایجاد اکوسیستم های طبیعی برای جانوران پرداخته شده است. در پایان نیز پیشنهادهایی در جهت توسعه باغ بام ها ارائه شده است.

واژگان کلیدی: باغ بام، کشاورزی شهری، محیط زیست

1- مقدمه

رشد جمعیت در اکثر شهرهای بزرگ و به دنبال آن افزایش تقاضا برای مصرف انرژی، آلودگی های زیست محیطی روزافزون را در پی دارد. به بیان دیگر آلودگی های زیست محیطی تابعی از افزایش جمعیت است آلوده کننده های محیط بسیار متنوع هستند و امروزه هیچ یک از منابع طبیعی مورد استفاده آدمی از گزند آلوده کننده ها دور نمانده اند. افزایش ترافیک آلودگی هوا افزایش دما و منظر نامناسب شهری از مهمترین مشکلات و معضلات زندگی در شهرهای بزرگ محسوب می شود. همه این آلودگی ها باعث تغییرات جوی گرمایش زمین و تأثیرات غیرقابل جبران بر زیست کره هستند.

بحران موجود محیط زیست بشر امروز را به فکر وا داشته که دیگر نمی تواند با بی توجهی گذشته خود نسبت به محیط زیست ادامه داده و نیاز به اقدام فوری برای رسیدن به سطح مقبولی از سلامت را شدیدا احساس می کند. (جهان بخش و همکاران ۱۳۹۵). از طرف دیگر گسترش شهری، امکان رشد و گسترش فضای سبز را از بین برده و این موضوع به دامن زدن به مشکلات فوق، امکان جذب نزولات آسمانی در زمین را نیز به حداقل رسانده و مهار روان آبها را در سطح شهر با مشکل مواجه می نماید همچنین گسترش ذرات معلق به دلیل کمبود گیاهان در محیط از معضلات اصلی در شهرهای بزرگ محسوب می شود.

گسترش ساخت و سازها و افزایش تراکم ساختمانی موجب افزایش سطح افقی و عمودی مصنوع شده است. این روند علاوه بر کاهش حوزه آب باران و برف در سطح زمین، انعکاس نامطلوب نور خورشید را نیز افزایش میدهد. این مشکلات منجر به شکل گیری راه حل های خلاقانه متعددی جهت مقابله با آن شده است (داوری نژاد و ابدی ۱۳۹۸).

یکی از راهکارهای مقابله با چالش های زیست محیطی استفاده از بام منازل است که در سال های اخیر با عنوان باغ بام مورد توجه قرار گرفته است (شریعت اصفهانی ۱۴۰۱). کشت گیاهان بر روی بام ها یکی از انواع کشاورزی شهری و راه حل جدیدی برای مقابله با مشکلات زیست محیطی میباشند (داوری نژاد و ابدی ۱۳۹۸). در همین زمینه پژوهش هایی انجام شده مانند خالدی و همکاران (۱۴۰۲)، تحت عنوان ” نوآوری و فناوری های بام سبز با تأکید بر منطقه یک تهران” به این نتایج دست یافتند که کاربرد بام سبز در کلان شهر تهران می تواند به کاهش مصرف انرژی ساختمانها و کاهش پیامدهای مخاطراتی مانند آلودگی هوا آلودگی صوتی و جزایر گرمایی کمک کند و در بهبود تنوع زیستی شهری مفید باشد در شرایطی که انتشار گازهای گلخانه ای در حال افزایش است و پیامدهای تغییر آب و هوا بر زندگی شهری اثر می گذارد.

کاربرد بام سبز می تواند گامی در جهت افزایش تاب آوری باشد. حاتمی نژاد و ابدی (۱۴۰۰) در مطالعه ای به بررسی تأثیر بام های سبز بر بهبود کیفیت محیط زیست شهری، نمونه موردی کلانشهر مشهد پرداختند. نتایج پژوهش نشان داد که سه شاخص عوامل کالبدی، عوامل زیبایی شناختی و عوامل زیست محیطی از جمله مهمترین پارامترهای مؤثر در بهبود محیط زیست شهری می باشند و در این بین عوامل افزایش سرانه فضای سبز شهری و توسعه ساختمانهای سبز شهری به ترتیب با ضریب اهمیت ۵/۷ و ۴/۶ درصد در معیار زیست محیطی دارای بیشترین رتبه در ارتقاء کیفیت محیط زیست شهری در کلان شهر مشهد میباشند.

مقبل و همکاران (۱۳۹۶) در پژوهش خود به بررسی ارزیابی اثر بام های سبز بر دما رطوبت و غلظت دی اکسیدکربن موجود در هوای شهر تهران و نقش آنها در توسعه پایدار شهری پرداختند. نتایج این مطالعه نشان داد که میزان غلظت دی اکسید کربن در هوای بام سبز کمتر از سایر بامها شده است. عذار اصل و همکاران،(۱۳۹۴)، در مطالعه ای تحت عنوان “تأثیر بام سبز در کاربری های شهری مطالعه موردی امانیه اهواز به این نتایج دست یافتند که به طور کلی از 36 هکتار کل مساحت محدوده 13 هکتار (حدود 36. 54 درصد) به کاربری های عمومی دولتی اختصاص دارد، که قابلیت احداث بام سبز را دارد که این مقدار تنها با احتساب فضای بام کاربری های عمومی دولتی می باشد و در صورتی که بناهای مسکونی نیز این سیستم را اجرا کنند تحول بزرگی در مساحت فضای سبز محدوده و به تبع آن افزایش کیفیت محیط شهری به وجود می آید.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ بررسی کیفیت بهداشتی هوای شهرستان براساس شاخص کیفیت هوا

⇐ تنظیم اولویت ها در ارزیابی اثرات زیست محیطی

⇐ رویکرد پسماند صفر