نحوه آمایش و امحاء پسماندهای آزمایشگاهی

نحوه آمایش و امحاء پسماندهای آزمایشگاهی

برنامه مدیریت پسماند شامل مراحل تفکیک (جداسازی) در محل، تولید جمع آوری و برچسب گذاری حمل و نقل تا محل بی خطرسازی، مرحله بی خطرسازی یا آمایش (Treatment) بسته بندی، ذخیره  (انبارش) موقت حمل و نقل از محل تولید و بارگیری ونیز مرحله دفع نهایی می باشد که در این مبحث ما به مرحله آمایش و دفع نهایی امحاء از مراحل مدیریت پسماند و نیز فرآیند شستشو می پردازیم.

نوع پسماند:

1. پسماندهای عادی و یا خانگی : این گروه از پسماندها باید در محل تولید از پسماندهای عفونی جدا شوند، در غیر این صورت در گروه پسماندهای عفونی قرار می گیرند . همچنین این نوع پسماندها باید از انواع پسماندهای تیز و برنده شیمیایی رادیواکتیو و نظایر آن در مبداء تولید تفکیک شوند. و گرنه تمامی حجم پسماند آلوده تلقی می شود. این گونه پسماندها در کیسه های ضخیم سیاه رنگ دفع می شوند.
2. پسماندهای عفونی حاوی تعداد کافی باکتری، ویروس، قارچ انگل، و غیره برای ایجاد بیماری می باشند. مانند سرم و سایر مایعات آلوده بدن مدفوع، کشت های میکروبی اجسام تیز و برنده ،آلوده سواب آلوده ، حیوانات آزمایشگاهی آلوده در آزمایشگاه های تحقیقاتی و غیره

به تفکیک نحوه مدیریت پسماندهای عفونی و نیز فرآیند شستشو در مورد وسایلی که وارد چرخه کاری می شوند به طریق ذیل می باشد:

آمایش و دفع پسماندهای آلوده:

تمامی ظروف یک بار مصرف حاوی محیط های کشت میکروبی باید در کیسه مخصوص اتوکلاو (ترجیحاً زرد رنگ) و با علامت خطر زیستی قرار داده شده و تحت شرایط استاندارد آنها را اتوکلاو نموده و سپس در کیسه زباله ضخیم سیاه رنگ دفع شوند.

لوله های یک بار مصرف حاوی لخته خون ، سرم و دیگر مایعات بدن را ترجیحاً در کیسه مخصوص اتوکلاو قرار داده و اتوکلاو نموده و در کیسه زباله ضخیم سیاه رنگ دفع می نماییم و یا در صورت رعایت نمودن اصول ایمنی لخته و مایعات بدن (با حجم زیاد) را در سینک مخصوص این کار با جریان ملایم آب تخلیه نموده و سپس در ماده سفید کننده خانگی با رقت ۱/۱۰ به مدت حداقل یک ساعت قرار می دهیم و یا در شرایط استاندارد توسط شهرداری حمل و در پسماند سوز آمایش گردیده و یا در زیر زمین دفن بهداشتی می شود.وسایل فوق جهت حمل در کیسه زباله زرد رنگ با علامت خطر زیستی قرار می گیرند.

دستکش آلوده به خون و یا سرم پنبه آغشته به ،خون سواب و اپلیکاتور آلوده، دیسک های تشخیصی آلوده و نظایر آن را را در کیسه مخصوص اتوکلاو قرار داده و تحت شرایط استاندارد اتوکلاو نموده و در کیسه زباله ضخیم سیاه رنگ دفع می نماییم و یا در کیسه زباله زرد رنگ) با علامت خطر زیستی جهت حمل در شرایط استاندارد توسط شهرداری قرار داده و در پسماند سوز آمایش شده و یا در زیر زمین دفن بهداشتی می شود. در مورد سواب، اپلیکاتور، دیسک های تشخیصی آلوده و نظایر آن میتوان قبل از حمل توسط شهرداری آنها را در محلول سفید کننده خانگی با رقت (۱/۱۰) قرار داد.

نوار ادرار استفاده شده را در محلول سفید کننده خانگی با رقت ۱/۱۰ به مدت حداقل یک ساعت قرار داده و و یا در کیسه زباله زرد رنگ (با علامت خطر زیستی) قرار داده و در شرایط استاندارد توسط شهرداری حمل و در پسماند سوز آمایش شده و یا در زیر زمین طبق شرایط استاندارد دفن می شود.

از آنجا که مدفوع می تواند به عنوان یک منبع مهم ،ویروس باکتری و انگل و غیره محسوب شود، معمولاً جهت آمایش نمونه های مدفوع باید از روش سوزانیدن استفاده شود. بنابراین ترجیحاً باید ظروف حاوی نمونه های مدفوع در شرایط استاندارد توسط شهرداری حمل و در پسماند سوزآمایش شود. به منظور جلوگیری از ایجاد آلودگی در زمان حمل و نقل و دفع ، محلول فرمالین ۵ یا ۱۰ در صد در ظرف مدفوع حاوی انگل به نسبت سه حجم فرمالین و یک حجم مدفوع ریخته و به مدت حداقل نیم ساعت آن را نگهداری می نماییم و سپس آنها را جهت حمل توسط شهرداری در کیسه زباله (زرد رنگ با علامت خطر زیستی) قرار می دهیم.

نباید بیش از سه چهارم حجم کیسه های حاوی پسماند پر شود، تا بتوان به آسانی در آنها را بست. بدیهی است که مایعات نباید مستقیما در داخل کیسه ریخته شوند، بلکه باید ظروف حاوی آنها در کیسه قرار گیرد در صورت لزوم جهت دفع پسماند، می توان از دو کیسه استفاده نمود.

باید بوسیله استفاده از اندیکاتورهای شیمیایی و بیولوژیکی از صحت عملکرد دستگاه اتوکلاو در مورد پارامترهای زمان درجه حرارت و فشار اطمینان حاصل نمود.

۳- پسماندهای تیز و برنده: این گونه پسماندها میتوانند در بدن ایجاد جراحت نمایند مانند سر سوزن، لانست ، تیغه اسکالپل تیغه میکروتوم، شیشه های شکسته لوله های مویینه (میکروهماتوکریت)، سرسمپلر، لام، اسلایدهای رنگ آمیزی شده و غیره که می توانند آلوده و یاغیرآلوده باشند. این گونه پسماندها باید در ظروف ایمن (Safety Box) ریخته شوند این ظروف باید در برابر ضربه و سوراخ شدگی مقاوم باشند در آنها کاملاً بسته شده و نشت ناپذیر بوده و قابل اتوکلاو شدن باشند. وقتی که سه چهارم محفظه ،پر شد اتوکلاو و سپس به طریقه بهداشتی دفع شوند. سرسوزن ها ترجیحاً همراه با سرنگ ها در محفظه مقاوم (ظروف ایمن) قرار داده شوند. در غیر این صورت جهت جدا نمودن سرسوزن از سرنگ باید از محلهای تعبیه شده در قسمت در این ظروف استفاده کرد و سرنگ ها را در کیسه مخصوص اتوکلاو قرار داده و اتوکلاو نموده و در کیسه زباله ضخیم سیاه رنگ دفع می نماییم.

همچنین نباید اقدام به شکستن بریدن و یا خم کردن سر سوزن ها نمود، زیرا خطر فرورفتن سر سوزن و ایجاد آئروسل وجود دارد. نحوه دورریز تیغ های برنده در تجهیزاتی مانند میکروتوم و کرایواستات نیز باید مورد توجه قرار گیرد و تیغ های غیر قابل استفاده در ظروف ایمن قرار داده شده و دفع گردد.

نکته مهم : پسماندهای تیز و برنده نباید در کیسه های پلاستیکی جمع آوری شوند پسماندهای تیز و برنده آلوده علاوه بر خطر بریدگی و ایجاد جراحت خطر انتقال آلودگی را نیز به دنبال دارند.

۴- پسماندهای شیمیایی: شامل انواع مواد و معرف های آزمایشگاهی کیت های تشخیصی مواد ضد عفونی کننده مواد خورنده و سوزاننده، مواد آتش زا، سمی، سرطان زا، واکنش زا، قابل انفجار و غیره می باشند.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ مدیریت پسماند مراکز بهداشتی درمانی

⇐ پسماندهای بیمارستانی

⇐ دستورالعمل دفع پسماندهای میکروبی