ارزیابی برونداد مدل wrf/chem با مدل های جهانی گرد و غبار

ارزیابی برونداد مدل wrf/chem با مدل های جهانی گرد و غبار

فرمت: Pdf  تعداد صفحات: 17

تنظیم کنندگان: محمد سبزه زاری، حسن صحراگرد، مسلم باوی، سهیلا امین زاده

چکیده:

بخش هایی گسترده از کشور ایران بر روی کمربند بیابانی و نیمه بیابانی زمین قرار گرفته است که دارای آب و هوایی خشک و نیمه خشک می باشد. این موضوع سبب گردیده است که در مناطق شرقی ایران یکی از مهمترین چالش های موضوع سلامت، رخداد توفان های گرد و غبار باشد. در سالهای اخیر با توجه به وضعیت کم بارشی و خشکسالی، تعداد روزهای گرد و غباری در این مناطق روند افزایشی به خود گرفته است که می تواند اثرات بسیار مخرب بر زندگی سلامت انسان داشته باشد.

در این مقاله ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره گرد و غبار یومت است و گزارشات ایستگاه های سینوپتیکی هواشناسی وضعیت روزهای رخداد گرد و غبار در سالهای اخیر برای این مناطق بررسی گردید و سعی شده است با اجرا و بومی سازی مدل WRFCHEM و تولید محصولات دید افقی و غلظت آلاینده گرد و غبار در سطح زمین و لایه های مختلف جو در اداره پایش و هشدار ملی گرد و غبار هواشناسی خوزستان پیش بینی دقیق تری در جهت حفظ و بهبود وضعیت سلامت شهروندان ارائه شود. همچنین جهت صحت سنجی خروجی مدل بومی سازی شده، از گزارشات دید افقی ایستگاه های سینوپتیکی هواشناسی و غلظت آلاینده گرد و غبار پیش بینی شده در مدل های گرد و غبار جهانی بهره برداری شده است. نتایج نشان میدهند که مدل بومی سازی شده در پیش بینی دقیق تر مکان و زمان اولیه رخداد گرد و غبار و همچنین جهت انتشار و انتقال ذرات گرد و غبار موفق تر عمل کرده است.

واژه های کلیدی: گرد و غبار، مدل WRFCHEM، داده های ماهواره، دید افقی

مقدمه

بخش های گسترده ای از کشور ایران به دلیل قرار گرفتن بر روی کمربند بیابانی و نیمه بیابانی زمین دارای آب و هوایی خشک و نیمه خشک می باشد و به همین دلیل مناطق بسیاری از کشور همواره در معرض توفان های گرد و غبار قرار دارد از سوی دیگر تغییرات اقلیمی و خشکسالی های طولانی مدت می توانند سبب تشدید رخداد این توفان ها گردند و با کاهش کیفیت هوا و تزریق انواع ریزگردهای معدنی و وارد کردن عناصر و ترکیبات خطرناک در جو، محیط زیست انسانها را بیش از گذشته با چالش جدی روبرو کنند.

در سال هایی که روند خشکسالی تشدید می شود با توجه به فرسایش سطحی زمین های مستعد توسط بادهای موسوم 120 روزه سیستان در مناطق شرقی کشور تولید آلاینده گرد و غبار و به تبع آن روزهای گرد و غبار در طی سال افزایشی می شود. در واقع باد سیستان یک پدیده میان مقیاس جوی است که با وزش مداوم خود متناوباً به تراکم گرد و خاک، کاهش دید و افزایش آلاینده های معدنی در محیط سطحی و نیواری دشت سیستان و منطقه وسیعی در غرب افغانستان و شمال غربی پاکستان کمک می کند.

هانتیگتون (1905) باد سیستان را دنباله یعنی از ۱۵ خرداد تا ۱۵ مهرماه به مدت ۱۲۰ روز از ارتفاعات شمال شرق ایران به سرزمین های جنوب شرقی ایران می وزد . به گفته وی این بادها در دامنه های جنوبی البرز بسیار مطبوع و خنک است اما پس از عبور از بیابان های خشک دشت کویر و دشت لوت بسیار گرم و خشک می شود به طوری که در سیستان و بلوچستان پوشش گیاهی را از بین میبرد و خسارات جبران ناپذیری را منجر می شود.

علیجانی و رئیس پور (1390) در مطالعه خود با هدف بررسی شرایط همدید تراز دریا و تراز ۸۵۰ هکتوپاسکال به این نتیجه رسیدند که هنگام بروز توفان گرد و خاک در دوره گرم سال (توفان خیز ترین فصل) بر روی نقشه فشار تراز دریا، با تقویت کم فشار موسمی هند، دو مرکز کم فشار فرعی در محدوده جنوب پاکستان و جنوب افغانستان با فشار مرکزی کمتر از ۱۰۰۰ هکتوپاسکال بسته می شوند؛ در مقابل مرکز پرفشاری بر روی دریای خزر که عموماً فشار مرکزی آن بیش از ۱۰۲۰ هکتوپاسکال است مستقر می شود. در همین زمان تفاوت دمای سطح زمین منطقه سیستان و دریای خزر حدود ۲۱ درجه سلسیوس است. شیب فشاری و دمایی شدید بین دو منطقه منجر به ایجاد بادهای شدید و توفان گرد و خاک می شود. در تراز ۸۵۰ هکتوپاسکال نیز یک مرکز چرخندی بر جنوب ایالت بلوچستان پاکستان بسته شده و منطقه سیستان در محدوده تسلط پربند ۱۴۴۰ ژئوپتانسیلمتر قرار می گیرد در مقابل واچرخندی با پربند ۱۵۴۰ ژئوپتانسیل متر بر روی دریای خزر بسته می شود که بیانگر همراهی جریانات این تراز از جریانات سطح زمین است.

اما این فقط بادهای 120 روزه نمی باشد که مناطق شرقی ایران را متاثر می نمایند، در سال های اخیر مناطق شرقی و شمال شرقی ایران از سوی بیابان های آسیای مرکزی و بعضی نواحی بیابانی کشورهای همسایه مانند بیابان قره قوم در کشور ترکمنستان بستر خشکیده دریاچه آرال و حتی افغانستان متاثر بودهاند کوهزاد ریئس پور(1397) در مطالعه خود به عنوان مهمترین خاستگاه فرا منطقه ای توفان های گرد و غبار برای خراسان رضوی بیان می کند. در مواقعی که جریانات شمال و شمال شرقی به سمت استانهای خراسان رضوی باشد گرد و غبارهای خارجی عمدتا ترکمنستانی این مناطق از ایران را با پدیده گرد و غبار مواجه خواهد کرد و این مسئله برای استانهای گلستان و خراسان شمالی نیز با شدت کمتری برقرار می باشد.

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ پروپوزال بررسی روند تغییرات پارامترهای مهم اقلیمی

⇐ بررسی کیفیت بهداشتی هوای شهرستان براساس شاخص کیفیت هوا

⇐ نابرابری های اجتماعی تغییرات اقلیم با رویکرد منطقه ای و جهانی