اثرات زیست محیط صنعت رنگ

اثرات زیست محیط صنعت رنگ

مطابق با استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست، هوای درون خانه در قیاس با فضای باز و بزرگ بیرون، به علت نبود تهویه در اتاق ها چندین برابر آلوده تر است(۱). هوای درون خانه به عنوان یکی از ۵ خطر عمده سلامت که افراد با آن مواجه اند فهرست گردیده است(۲). مواد شیمیایی که توسط هوا انتقال می یابند، در هوا تجمع می یابند و سرانجام موجب آسیب به بدن انسان می گردند. سردرد، سرگیجه، خستگی، تنگی نفس، سرطان و بیماریهای قلبی، همه اثرات جانبی بالقوه آلودگی هوای درون خانه ها هستند. اگرچه آلودگی نمی تواند تنها به یک منبع نسبت داده شود، اما رنگ و مواد شیمیایی مرتبط با رنگ، نقش مهمی در یک خانه نوعی بازی می کنند.

رنگ ها و مواد شیمیایی مرتبط، منبع نشر ترکیباتی موسوم به ترکیبات آلی فرار مواد شیمیایی بالقوه سرطان زا بر مبنای کربن هستند که به آسانی تبخیر می شوند و در آلوده نمودن هوای درون خانه مشارکت می نمایند. مواد مضر خانواده ترکیبات آلی فرار، از فرمالدهید تا آفت کشها و قارچ کشها را در بر می گیرند. هم در مکانهای شهری و هم در اماکن صنعتی، این مواد در هوای درون ۱۰ برابر غلیظ تر از هوای بیرون می باشند(۱).

ترکیبات آلی فرار در طول رنگ آمیزی، بعد از خشک شدن رنگ و هنگام زدودن آن، در بالاترين غلظت آزاد می شوند اما بیشتر رنگها، سالها پس از کاربرد رنگ به نشر بخارات مضر ادامه می دهند.

علاوه بر ترکیبات آلی فرار، آلاینده های دیگری هم از رنگ و مواد شیمیایی وابسته ناشی می شود. رنگ زداها اغلب مواد نفتی هستند که علاوه بر ترکیبات آلی فرار شامل یک ماده شیمیایی مضر موسوم به متیلن کلراید یا دی کلرو متان نیز می باشند(۱). دی کلرو متان در میان کلرو هیدروکربن های ساده کمترین سمیت را دارد، اما بدون خطرات سلامتی نیست، چون فراریت بالا، آن را یک خطر استنشاقی حاد می سازد. دی کلرو متان همچنین توسط بدن به منوکسید کربن متابولیزم می شود که به طور بالقوه، می تواند منجر به مسمومیت با منوکسید کربن گردد. تماس پوستی طولانی می تواند منجر به انحلال برخی بافتهای چربی در پوست توسط دی کلرومتان گردد که در نهایت به تحریک پوستی یا سوختگی شیمیایی منجر می گردد.

این ماده ممکن است ایجاد سرطان نماید همانگونه که منجر به سرطان ریه، کبد و پانکراس در جانوران آزمایشگاهی گردیده است (۸).

اتیلن گلیکول، حلال مورد استفاده در رنگ های لاتکس، به عنوان یک ماده خطرناک و آلاينده سمی هوا فهرست شده است. اتیلن گلیکول، یک مایع بی بو، شفاف و بیرنگ است و بخاراتش می تواند برای انسان می باشد. در معرض قرارگیری ممکن است موجب تحریک پوست، چشمها، بینی، گلو، ریه ها و واکنش های آلرژیک گردد. در معرض قرارگیری زیاد، می تواند منتهی به حالت تهوع، استفراغ، خواب آلودگی و مشکلات تنفسی گردد. در معرض قرار گرفتن زیاد و مکرر، می تواند به کلیه ها آسیب دایمی برساند(۷).

تا اواسط دهه ۱۹۹۰، سرب برای تولید انواع رنگ ها برای رنگ آمیزی پنجره ها، درها و دیگر اثاث چوبی و نیز برای برخی اقلام فلزی مانند رادیاتورها مورد استفاده بود. استفاده های محدودتر، تا دهه ۱۹۸۰ تداوم یافت (6). سرب یک فلز سمی است که در بدن انسان در طول دوره عمرش، تجمع می یابد. اثرات تجمعی سرب عبارتند از: آسیب خونی جدی، آسیب مغزی، کم خونی و بد کار کردن کلیه. سرب معدنی ابتدا از طریق معده و روده و دستگاه تنفس جذب و سپس وارد خون می گردد. به دلیل شباهت بین Ca2 و +Pb2 استخوانها به عنوان مکانهای ذخیره ای سرب عمل می نمایند و سرب موجود در جریان خون در استخوانها ذخیره می شود. سطح سرب موجود در خون باعث ظهور علایم کلینیکی مسمومیت سرب «پلمبیسم» می گردد. دانشمندان متعددی آلودگی سرب را جدی ترین مشکل آلودگی فلزی تلقی کرده اند (۹).

بنابراین قبل از پاک کردن رنگهای قدیمی، رنگ را برای عامل سرب آزمون کنید، به ویژه اگر سطح قبل از سال ۱۹۸۰ رنگ آمیزی شده است. این کار با استفاده از کیت های آزمایش سرب می تواند انجام گیرد. اگر رنگ شامل سرب باشد ممکن است نیاز به یک سرویس حذف رنگ حرفه ای باشد تا این سم بدون خطر آلودگی پاک گردد.

ترکیبات آلی فرار به طور عمده، در آلوده نمودن هوای خارج از خانه ها نیز مشارکت دارند(۱). این ترکیبات به شکل بخارات غيرقابل رویت وارد اتمسفر شده، با اکسیژن در حضور نور خورشید واکنش داده و ایجاد ازن بد می نمایند.

تفاوت میان ازن خوب و ازن بد چیست؟

ازن خوب که به طور طبیعی در اتمسفر حدود ۳۰-۱۰ کیلومتر بالای زمین ایجاد می شود، سطح زمین را از پرتوهای فرابنفش مضر محافظت می کند و گیاهان، حیوانات و انسانها را از اثرات مضر گوناگون این پرتو در چتر حمایتی خود قرار می دهد.

ازن بد در سطح زمین از طریق واکنشهای شیمیایی بین ترکیبات آلی فرار، اکسیژن و نور خورشید تشکیل می شود و محرک غشاهای مخاطی است. این ماده هم چنین می تواند موجب تحریک بینی، چشم، گلو و منجر به کوتاه شدن تنفس، سرفه و علایم تنگی نفس گردد. ازن بد، می تواند به پوشش های گیاهی، درختان و بوته ها آسیب برساند و بنابراین به طور منفی روی وابستگی آنها به طبیعت اثر بگذارد. همچنین این ازن، اثر خورندگی روی برخی مواد ساخت انسان دارد. برای مثال فساد و امحاء برخی رنگ ها را تسریع می نماید.

یک پیامد اساسی تر نشر ترکیبات آلی فرار، پدیده گرم شدن جهانی است. ترکیبات آلی فرار نقش مهمی در ایجاد اثر گلخانه ای بازی می کنند. به علاوه برخی ترکیبات آلی فرار که از لحاظ شیمیایی بسیار پایدارند، در تخریب لایه ازن استراتوسفری (ازن خوب)، مشارکت می کنند و این یعنی بزرگتر شدن حفره مشهور در لایه ازن (۳).

ادامه مطلب را با دانلود فایل پیوستی مشاهده کنید.

حتما بخوانید:

⇐ دانلود کتاب آلودگی محیط زیست PDF

⇐ قوانین و مقررات ملی و بین المللی در ارتباط با حفاظت از محیط زیست و بهداشت محیط

⇐ آلاینده های زیست محیطی و حفاظت از محیط زیست